Naša današnja priča vraća nas u davnu 1943. godinu, u vrijeme jednog od najvećih zločina počinjenih u Drugom svjetskom ratu.

Masakr u Kragujevcu, poznat kao Kragujevački oktobar, bilo je masovno strijeljanje građana Kragujevca i okolnih mjesta koje su 20. i 21. oktobra 1941. počinile njemačke okupacijske snage u znak djelovanja ustanika na području okupirane Srbije.

Redom su ubijani nedužni ljudi, uključujući cijele razrede gimnazijalaca, te ovaj masakr predstavlja jedan od najvećih ratnih zločina počinjenih na prostoru Jugoslavije u Drugom svjetskom ratu.

U julu 1941. godine, Komunistička partija Jugoslavije je podigla ustanak u Srbiji protiv nacističkih okupatora. Tokom augusta i septembra je prerastao u masovni narodni ustanak.

Feldmaršal Wilhelm Keitel izdao je 16. septembra 1941. zloglasnu naredbu da se za svakog ubijenog njemačkog vojnika na istoku ubije 100 komunista, a za svakog ranjenog 50.

On je pritom naložio da se svi slučajevi otpora Wehrmachtu, bez obzira na okolnosti, pripišu komunistima, obrazlažući da se "smrtna kazna za 50 do 100 komunista općenito može smatrati prigodnim iskupljenjem za život jednog njemačkog vojnika".

Početkom oktobra, njemačke vojnike su napali partizani u blizini Gornjeg Milanovca. Zbog toga su uslijedila masovna strijeljanja civila u Kragujevcu kao direktna odmazda za njemačke gubitke u borbi.

General Franz Böhme je od svojih trupa zahtijevao da od Kragujevca stvore zastrašujući primjer, koji mora najteže pogoditi cjelokupno stanovništvo, kako bi pokolebao ustanak u okupiranoj Srbiji.

Njemački izveštaj kaže da su kragujevački civili pobijeni iako nije bilo napada na pripadnike Wehrmachta u tom gradu, zato što drugdje nisu mogli naći dovoljno talaca.

„Ubijanje su vršili na sljedeći način: oni su uzimali ljude po grupama... i tako ih pod jakom stražom vodili na gubilišta, koja su se nalazila kod Sušičkog potoka, Šumarica i topovskih šupa. Gubilišta su se otezala na desetine kilometara. Tu su ih ubijali iz mitraljeza, puškomitraljeza i puščanim rafalima“, svjedočili su preživjeli civili masakra u Kragujevcu.

Njemački vojnici, pomognuti od srpskih dobrovoljaca i Srpske državne straže sabrali su sve muške osobe iz Kragujevca između 16 i 60 godina, uključujući i đake 5. razreda kragujevačke gimnazije, i izabrali žrtve među njima. Njemačka obznana je glasila da je za 10 ubijenih i 26 ranjenih Nijemaca strijeljano 2.300 stanovnika Kragujevca, "prije svega komunista, bandita i njihovih pomagača".

Prema njemačkom izveštaju, ubijeno je 2.300 ljudi.

(SB)