Istraživanje je preliminarno, ali pruža nekoliko grupa dokaza u prilog do sada uveliko nepotvrđene teorije.

Prema istraživanju koje je vodio imunolog Akiko Iwasaki s Univerziteta Yale, virus je sposoban umnožavati se unutar mozga i njegova prisutnost oduzima kisik obližnjim moždanim ćelijama, ali razmjeri pojave još nisu jasni.

Voditelj odjela za neurologiju Univerziteta California u San Franciscu Andrew Josephson pohvalio je tehnike koje su korištene u istraživanju i kaže da je "iznimno važno utvrditi postoji li ili ne direktno virusno djelovanje u mozgu".

No, dodaje da želi biti oprezan s obzirom na to da istraživanje nije recenzirano, odnosno zaključke nisu preispitali drugi stručnjaci iz tog područja.

Virus iz krvi prelazi u mozak

Stručnjaci smatraju da nije posve neočekivano da virus SARS-CoV-2, koji izaziva Covid-19, može prijeći iz krvi u moždano tkivo i savladati tu fizičku prepreku, čiji je zadatak zaustaviti prodiranje stranih tvari u mozak.

To uspijeva, primjerice, zika virusu, što je dovelo do značajnih oštećenja mozga fetusa.

Ljekari su do sada vjerovali da su neurološki učinci koji su uočeni kod polovice oboljelih od Covida-19, rezultat pretjeranog odgovora imunog sistema, poznatog kao citokinska oluja, koja izaziva i upalu moždanog tkiva, a ne direktnog prodora virusa.

Iwasaki i njegov tim odlučili su pristupiti toj zagonetki na tri načina. Zarazili su mini mozgove uzgojene u laboratorijskim uvjetima, zarazili su miševe i analizirali su moždano tkivo osoba umrlih od Covida-19.

Proučavanjem laboratorijski uzgojenog moždanog tkiva tim je otkrio da je virus SARS-CoV-2 sposoban zaraziti ćelije nervnog sistema i potom iskoristiti same neurone kako bi se replicirao.

Zaražene ćelije izazvale su odumiranje okolnih ćelija tako što su im oduzele kisik potreban za život.

Simptomi delirija

Jedan od glavnih argumenata protiv teorije o sposobnosti virusa da direktno prodre u mozak, bio je da mozgu nedostaje dovoljan nivo proteina ACE2 na koji se koronavirus veže i kojeg ima u obilju u drugim organima, poput pluća.

No, tim je otkrio da u laboratorijski uzgojenom moždanom tkivu ima dovoljno bjelančevine ACE2 da se olakša prodor virusa i da je taj protein postojao i u moždanom tkivu umrlih pacijenata.

Lumbalnom punkcijom hospitaliziranih bolesnika oboljelih od Covida-19, koji su imali simptome delirija i kojima se iz kičmenog kanala uzima iglom uzorak cerebrospinalne tekućine, otkriveno je da postoje neutralizirajuća antitijela protiv virusa u toj tekućini, što je bio dodatni dokaz koji je podržao njihovu teoriju.

Tim je genetski izmijenio dvije grupe miševa tako da je jedna imala receptore za ACE2 u plućima, a druga samo u mozgu.

Miševi čija su pluća bila zaražena, imali su neke znakove oštećenja pluća, a miševi čiji je mozak bio zaražen, gubili su brzo na težini i ugibali, što ukazuje na potencijalno veću smrtnost nakon ulaska virusa u mozak.

Ispitivanje na mozgu

Na kraju, ispitali su mozak troje pacijenata koji su umrli od teškog oblika Covida-19, praćenog komplikacijama, te su kod svih otkrili dokaze pristunosti virusa u različitom stepenu.

U zaraženim područjima nije bilo znakova da su prožete ćelije imunog sistema, poput T-ćelija, koje pohrle na mjesta na kojima se pojave drugi virusi, poput zika virusa ili herpes virusa, kako bi ih uništili.

To sugerira da možda pretjerani odgovor imunog sistema, poznat kao citokinska oluja, koji je odgovoran za veliki dio oštećenja pluća kod oboljelih od Covida-19, možda nije glavni uzrok neuroloških simptoma kod tih bolesnika.

Jedna od hipoteza naučnika bila je da nos može predstavljati ulazni put virusa do mozga, ali autori istraživanja navode da se to mora potvrditi istraživanjima.

Dodali su kako je potrebno provesti više obdukcija kako bi se utvrdili razmjeri moždanih oštećenja kod umrlih od Covida-19.