Na godišnjicu pogibije istaknutog bh. političara Džemala Bijedića, prisjećamo se zanimljivosti iz njegovog života.

Džemal Bijedić rođen je u Mostaru, od oca Adema i majke Zarife, koji su se doselili iz Gacka, gdje je i odrastao kao potomak ugledne trgovačke porodice.

Osnovnu školu završio je 1928. u Mostaru u okviru Vježbaonice Učiteljske škole, a zatim je pohađao Državnu realnu gimnaziju u Mostaru. Kao gimnazijalac pokazuje zanimanje za politiku i postaje simpatizer komunističkog pokreta, kome se priključuje tokom studija na Univerzitetu u Beogradu. Radio je u Biblioteci "Petar Kočić" u Beogradu te u "Muslimanskoj biblioteci" i Sportskom klubu Velež u Mostaru. U oktobru 1939. u Beogradu biva primljen u SKOJ, a u decembru 1939. u mostarskoj partijskoj organizaciji primljen je u članstvo KPJ. Četiri puta biva zatvaran u Mostaru od strane tadašnjih vlasti. U januaru 1940. Džemal Bijedić je izabran za sekretara Mjesnog komiteta SKOJ-a u Mostaru (to je prvi mjesni komitet u tom gradu), a sredinom 1940. izabran je za sekretara Oblasnog komiteta SKOJ-a za Hercegovinu.

Drugi svjetski rat zatekao ga je u Mostaru, gdje je, nakon poraza i raspuštanja jugoslavenske vojske, ubrzo bila uspostavljena vlast NDH. Za vrijeme Drugog svjetskog rata, kao član Partije aktivno učestvuje u NOB-u. Nakon strijeljanja sekretara Mjesnog komiteta KPJ za Mostar Jusufa Čevre – koga su ustaše strijeljale 1. augusta 1941., Džemal Bijedić je sa skojevskog prešao na partijski rad. Ubrzo zatim je izabran za sekretara Mjesnog komiteta KPJ u Mostaru da bi kasnije postao sekretar Okružnog komiteta KPJ za južnu Hercegovinu, koji je djelovao na neoslobođenoj teritoriji. Sve vrijeme je u Mostaru živio u dubokoj ilegali, ali je bio vrlo aktivan. Posebno se angažirao u akciji oslobađanja grupe Hrvata iz Ljubuškog, koji su se nalazili u mostarskom zatvoru, te oslobađanju sekretara Okružnog komiteta KP Hrvatske u Dubrovniku Vinka Morđina Crnog.

U Mostaru je ostao do sredine 1942. godine, nakon čega se prebacuje u Sarajevo. Otprilike u isto vrijeme u Sarajevo je došao i Avdo Humo, član Pokrajinskog komiteta KPJ za Bosnu i Hercegovinu koji je osnovao novi Mjesni komitet, a u julu 1942. godine za sekretara je bio postavljen Džemal Bijedić. Tokom svog boravka u Sarajevu Bijedić je u svom političkom djelovanju posebnu pažnju obratio na: stabilizaciju stanja u SKOJ-u, pitanje organizacije, konspiracije i tačnosti u radu. U aprilu 1943. izlazi iz Sarajeva, a ubrzo zatim se sa Šestom istočnobosanskom brigadom našao na Sutjesci sredinom juna 1943. godine. Prošavši golgotu Sutjeske, on se s istočnobosanskim partizanskim jedinicama probijao prema istočnoj Bosni. Tu je uglavnom i proveo ostatak rata.

Nakon rata postaje pomoćnik ministra unutrašnjih poslova Vlade NR Bosne i Hercegovine, potom 1948. načelnik Uprave za agitaciju i propagandu Centralnog komiteta KP BiH. Bio je i sekretar Oblasnog komiteta KPJ za Hercegovinu, član Izvršnog vijeća SR Bosne i Hercegovine, predsjednik Republičkog vijeća, predsjednik Skupštine SRBiH i predsjednik Saveznog izvršnog vijeća (SIV) 1971. godine.

POLITIČAR NOVOG KOVA

Zalagao se za razvoj privrede, primjenu principa radničkog samoupravljanja, promociju Jugoslavije u inostranstvu i jačanje Pokreta nesvrstanih. Organizator je nove bosanskohercegovačke privredne reforme i infrastrukture, izgradnje moderne putne mreže, regionalnih vodovoda, gradskih kanalizacija i telekomunikacija, te osamdesetih godina djelimično ostvarenog kulturnog projekta "hiljadu škola". Za kratko vrijeme susreće važnije svjetske državnike tog vremena: Mao Zedonga, Geralda Forda i Leonida Brežnjeva.

Tragično je preminuo na današnji dan 1977. u avionskoj nesreći na letu za Sarajevo. Supruga Razija je poginula zajedno sa Džemalom. Iza sebe su ostavili troje djece: Dragana, Azru i Milenka.

(SB)