Glavni lik naše današnje priče je Smail-aga Čengić. Rodio se je 1780. godine u selu Jelašca, nedaleko od Kalinovika. Bio je pripadnik moćne hercegovačke porodice Čengić. Sin Ibrahim-age i otac proslavljenog osmanskog generala Salih Derviš-paše, poznatijeg kao Dedaga Čengić.

Smail-aga Čengić se istakao u borbama od 1809-1810. godine, protiv srpskih ustanika. Kao mlad general, na poziv sultana, ugušio je ustanke u Srbiji i Egiptu. Za ove zasluge proglašen je carskim zlatnim binjižem i imenovan kapidžibašom.

Kada je Smail-aga došao u Gacko 1814. godine nastanio se u Cernici, a zatim u Kuli Fazlagića i konačno u Lipniku kod Havtovca. U Lipniku je sagradio čifluk s velikom kulom, malom džamijom i više stambenih objekata. Čengići su imali kule i čardake u Maloj Gračanici, Srđevcima, Lukavicama, Fojnici, Cernici.

Smail-aga Čengić je poznat i po svojoj ulozi u slamanju Pokreta za autonomiju Bosne pod vodstvom Huseina-kapetana Gradaščevića, u narodu poznatog kao „Zmaj od Bosne“

Godine 1836. u Grahovskoj bici protiv Crnogoraca ispoljio je veliko junaštvo. U tom boju je poginulo devet članova vladarske kuće Petrovića. To mu Petrovići nikad nisu mogli oprostiti. Na prevaru iz zasjede je ubijen Smail-aga Čengić 1840. godine na Mletičaku sa još 70 Gačana, među kojima su bile poznate ličnosti kraja: Bešo Tanović, Ferhat Krvavac - bajraktar.

U prevari su se istakli Petar Petrović Njegoš, Đoko Malović, Šujo Karadžić i Novica Cerović. Pokopan je u svom turbetu u Lipniku. Bio je oženjen Čelebijom Hasanbegović i iza sebe je ostavio sedam sinova.

Od slavnog hrvatskog pisca i bana Ivana Mažuranića, Čengić je opisan kao glavna ličnost u epu "Smrt Smail-age Čengića".

Taj Mažuranićev ep objavljen je u "Iskri" 1846. godine, a kritičari mu spočitavaju kako opisuje Smail-agu na subjektivan način.

Poznata sevdalinka Kliknu vila sa vrha Porima pjeva o Smail-agi Čengiću. U toj pjesmi Smail-aga je prozvan nadimkom Ljuta Guja.

Kontroverzna ličnost svoga doba, Smail-aga Čengić, ubijen je u blizini Nikšića na današnji dan 1840., u 60. godini života.

(SB)