Naša današnja priča vraća nas u davnu 1963. godinu, kada je, na današnji dan, u Jugoslaviju upala gerilska teroristička grupa Tolić – Oblak.

Teroristička grupa Tolić - Oblak je 7. jula 1963., radi pokretanja oružanog ustanka s ciljem stvaranja samostalne hrvatske države, ušla na teritoriju Jugoslavije. Predvodili su je Ilija Tolić i Josip Oblak, po kojima je i dobila ime.

Članovi grupe bili su pripadnici Hrvatskog revolucionarnog bratstva (HRB-a), organizacije koja je bila osnovana 1961. u Australiji i koja je djelovala i u Evropi te u SAD-u, sve s ciljem tobožnjeg oslobođenja Hrvatske od Jugoslavije.

U noći sa 6. na 7. juli 1963. godine, grupa je prešla italijansko-slovensku granicu pokraj grada Kozina i uputila se prema Lici. Nakon nekoliko dana pješačenja, 11. jula 1963. stigli su u blizinu sela Letinac blizu Brinja. Tu su se zadržali tri dana da bi se s 14. na 15. jula 1963. konačno razišli u trojke.

Međutim, treća trojka u sastavu Perković – Fumić – Zdrilić nakon prvih kontakata s „jatacima“ odustala je od zadataka i donijela odluku o povlačenju u inozemstvo. Kad su 19. jula 1963. godine stigli pred samu slovensko-italijansku granicu pokraj Sežane, bili su uhapšeni. Druga trojka u sastavu Tapšanji – Podrug – Leko otkrivena je nakon izvršene diverzije na željezničkoj pruzi pokraj Delnica u trenutku kad je nailazio teretni vlak te je, nakon višednevne potrage, uhapšena 21. jula 1963. godine pokraj Nacionalnog parka Risnjak u Gorskom kotaru.

Glavna trojka u sastavu Tolić – Oblak – Stojić uhapšena je 22. jula 1963. godine blizu Karlovca.

Okružni sud u Rijeci osudio je 18. aprila 1964. Iliju Tolića i Josipa Oblaka na po 14 godina zatvora, Dražena Tapšanija na 13 godina zatvora, Radu Stojića, Branka Podruga i Vladu Leku na po 12 godina zatvora, Stanka Zrilića na sedam godina zatvora te Miku Fumića i Krešimira Perkovića na po šest godina zatvora. Tokom izdržavanja kazne u KPD-u Zenica Ilija Tolić optužen je naknadno još i zbog „širenja neprijateljske propagande među zatvorenicima“ te je osuđen na dodatnih osam godina zatvora, tako da je sveukupno odrobijao 22 godine.

Neuspjeh grupe Tolić - Oblak 1963. godine predstavljao je težak udarac za vodstvo Hrvatskog revolucionarnog bratstva, posebno zato što su se u iseljeništvu pojavile špekulacije da je grupa izdana i da pojedinci zbog toga moraju odgovarati.

Ilija Tolić rodio se 1930. godine u Derventi, bio je hrvatski politički emigrant i gerilac.

Iz Jugoslavije je pobjegao 1956. godine.

Bio je jedan od utemeljitelja Hrvatskog revolucionarnog bratstva 1961. godine.

(SB)