Piše: Azem VLLASI

Otkako traje agresija Rusije na Ukrajinu, Vladimir V. Putin i Sergej Lavrov više puta su spominjali Kosovo. Ne zato što im ono nešto znači u kontekstu ratnog pohoda na Ukrajinu, već da bi pokušali svoju operaciju uporediti sa vazdušnom kampanjom NATO-a protiv Srbije, 1999. godine, zbog Kosova. Vele, ako je NATO to činio, zašto ne bi Ruska Federacija napala Ukrajinu iz svojih razloga. Ako su zapadne zemlje pomogle oslobođenje Kosova od Srbije i priznale njegovu državnu nezavisnost, zašto bi osporile aneksiju Krima kao dijela Ukrajine od strane Ruske Federacije, a sjutra i aneksiju Dombasa, kao Krima. Ako bi se sjutra Ukrajina složila sa ruskom aneksijom Krima, Luhanska i Donjecka, Putin i Lavrov ne bi više spominjali Kosovo, niti bi ih se ticao stav Srbije prema tome.

Naravno, Putin  i Lavrov dobro znaju da nema nikakve sličnosti između događanja u vezi sa Kosovom i ovoga što vidimo u vezi sa Ukrajinom. Srbija je pokrenula raspad Jugoslavije upravo nasilno gazeći legalnu ustavnu autonomiju Kosova, a sa time ljudska, nacionalna i demokratska prava većinskih Albanaca, koja su oni dotle imali po legalnom Ustavu SFRJ. Tako je Srbija, pod režimom Slobodana Miloševića, započela kampanju krvavog raspada Jugoslavije da bi na njenim  ruševinama stvorila „Veliku Srbiju“.

Protiv Albanaca je pokrenula široku represiju sa ciljem njihovog progona i etničkog čišćenja, da bi ostvarila zamisao o „srpskom Kosovu“. Skoro deset godina, uz pomoć zemalja zapadne demokratije, Albanci su molili za mirno rješenje političkim dijalogom. Miloševićev režim je to odbijao, represiju pojačavao, uvjeren da može silom i represijom ugušiti otpor Albanaca. Da se ne bi ponovila tragična priča iz Bosne, koju je isti režim iz Beograda predvodio, NATO se pokrenuo da to silom zaustavi. Dakle, to je bila humanitarna, preventivna intervencija, a ne pohod za okupaciju Srbije. Srpske snage su protjerane sa Kosova, oko 800.000 prognanih civila vratilo se u svoje domove.

Ni Rusija se nije protivila toj akciji NATO-a, a u Savjet bezbjednosti (SB) UN glasao je za Rezoluciju 1244, kojom je protjeran svaki vid efektivne vlasti Srbije sa Kosova. Uspostavljena je privremena administracija UN dok se ne riješi trajni status Kosova. Nijedan vojnik NATO-a nije kročio na tlo Srbije, a na Kosovu je, u skladu sa Rezolucijom 1244 SB UN, dakle i uz saglasnost Ruske Federacije, razmješten vojni kontingent NATO-a radi očuvanja uspostavljenog mira. Godine 2008. Kosovo je proglasilo državnu nezavisnost po projektu tzv. Ahtisarijevog plana, kojega je takođe SB UN angažovao za taj posao. Nezadovoljna time, Srbija se obratila Međunarodnom sudu pravde za ocjenu odluke i dobila jasan odgovor da proglašenje nezavisnosti Kosova nije u suprotnosti sa međunarodnim pravom, niti sa Rezolucijom SB UN 1244. Nezavisnost Kosova je priznalo 115 država, članica UN. Dakle, nikakve sličnosti sa onim što vidimo u vezi sa Ukrajinom.

Mirnom disolucijom Sovjetskog Saveza, Ukrajina je, kao i druge dotadašnje republike SSSR-a, postala nezavisna i suverena država u granicama koje je imala. Dakle, i uz saglasnost Ruske Federacije. A onda je na vlast došao Vladimir V. Putin, pun nostalgije za bivšim Sovjetskim Savezom i ruskom dominacijom nad drugima. Zatim je, 2014. godine, od Ukrajine preoteo Krim, a na njenoj teritoriji, uz istočnu granicu, u Luhansku i Donjecku, gdje živi podosta Rusa, podstakao i oružano pomogao namjeru da se otcijepe od Ukrajine. Godine 2008. iz Moskve je  podstaknuto otcjepljenje Abhazije i Osetije od Gruzije.                                   

Agresiju protiv Ukrajine Putin licemjerno naziva specijalnom vojnom operacijom radi demilitarizacije i denacifikacije Ukrajine. Kako god je nazvao, to je klasična agresija na suverenu i nezavisnu državu.

Nasrnuo je ogromnom vojnom mašinerijom na tu državu, uništava se infrastruktura, uništavaju elementarni uslovi za život miliona ljudi, razaraju stambena naselja, ubijaju se civili i raseljavaju iz svojih domova. Za mjesec dana četiri miliona ljudi je prebjeglo van svoje zemlje, oko deset miliona raseljeno iz svojih staništa. Za vrijeme kampanje NATO 1999. godine, iz Srbije nije bilo bježanja u izbjeglištvo, a srpska vojska i policija je sa Kosova za mjesec dana prognala oko 800.000 Albanaca. Krajnji cilj agresije na Ukrajinu očigledno je otcjepljenje istočnih i južnih djelova Ukrajine uz crnomorsku obalu, da bi se pripojile Ruskoj Federaciji. Znači, na djelu su teritorijalne pretenzije prema suverenoj nezavisnoj državi, članici UN. Ratu se ne vidi kraj, Ukrajina se ne predaje, gubici u redovima zaraćenih armada su ogromni.                                                   

Dakle, ništa što vidimo nema veze sa Kosovom od 1999. godine naovamo. Ali ima podosta sličnosti u politici i ponašanju Srbije i Ruske Federacije prema susjedima, što je dovelo do ratova – onih kod nas, prije tridesetak godina, koje je pokrenula Srbija u vrijeme režima Slobodana Miloševića, i ovoga koji Putin vodi protiv Ukrajine. Neka fatalna privlačnost i funkcionisanje na istim talasnim dužinama već duže vrijeme su očigledni.

Godine 1991, ministar Vojske SFRJ general Veljko Kadijević išao je u Moskvu da od svog ruskog kolege generala Jazova izmoli podršku za vojni puč u Jugoslaviji. Kolega Jazov ga je odbio, jer je Rusija bila u svojim problemima tokom procesa razdruživanja SSSR-a, a Jeljcin je jedva ugušio pokušaj vojnog udara u Moskvi. Onda se vojni vrh priklonio Miloševiću. Ovaj se time osjetio moćnim i krenuo na iscrtavanje granica „Velike Srbije“.

Putin se u poduhvatu protiv Ukrajine najviše oslanja na vojnu premoć. U govoru pred početak invazije, izjavio je da  Ukrajina nije istorijska država, da je to zapravo Rusija i da Ukrajinci nisu istorijski narod, već da su to zapravo Rusi. U Srbiji već odavno slušamo priče da Bošnjaci nisu narod, da Crnogorci ne postoje kao zaseban narod. Slične su priče sa istim velikodržavnim pretenzijama o „Ruskom svetu“ i o „Srpskom svetu“. Putin ima veću podršku za svoj krvavi pohod protiv Ukrajine u „Srpskom svetu“ negoli među Rusima. Dok se u gradovima Rusije hapse i batinaju oni koji protestuju protiv rata u Ukrajini, u Beogradu, Banjaluci i crnogorski Srbi neometano veličaju Putina i podržavaju pohod protiv Ukrajine.

Ankete pokazuju da oko 70% Srba ili podržava agresiju Ruske Federacije protiv Ukrajine, prihvatajući Putinovo obrazloženje, ili pak smatra da je to rat između RF i SAD. Tako većinu srpskog javnog mnjenja usmjeravaju ljudi sa političke scene – i ne samo oni na vlasti – kao i mediji pod kontrolom režima. U jednom od takvih medija, na početku ruske invazije na Ukrajinu, osvanuo je veliki naslov: „Ukrajina napala Rusiju“. Protivnici Putinove agresije na Ukrajinu, iako malobrojni, u Srbiji su od službene politike i režimskih medija ignorisani.                                                                                      

„Putinizacija“ Srbije počela je poodavno. Prilikom jedine posjete Beogradu, za pet sati, koliko je Putin boravio u gradu, njegov tadašnji domaćin Tomislav Nikolić izljubio ga je devet puta. Dovezeno je u Beograd oko sto hiljada ljudi kod Hrama Svetog Save, a on ih nije udostojio ni kratkog govora, već samo: „Spasiba vam na dočeku“. Podanike ne treba maziti.                                                                                                                         

Dok se na godišnjicu početka NATO kampanje protiv Srbije radi zaustavljanja zločina na Kosovu (24. mart 1999) u „Srpskom svetu“ oplakuje taj događaj i pljuje po NATO-u, ti isti pljuvači veličaju Putina i podržavaju agresiju na Ukrajinu. Uzalud  ambasador Ukrajine u Beogradu podsjeća da je njegova zemlja osudila NATO kampanju protiv Srbije i nije priznala nezavisnost Kosova. A Kosovo, Vlada i njeni stanovnici (osim onih na daljinskom upravljaču iz Beograda) osuđuju agresiju na Ukrajinu, solidarišu se sa Ukrajincima. Vlada je izrazila spremnost da primi do pet hiljada izbjeglica iz Ukrajine.  Dok je trajala kampanja NATO-a protiv vojnih ciljeva u Srbiji, Skupština SRJ je, 12. aprila 1999. godine, donijela odluku o pristupanju SRJ savezu Rusije i Bjelorusije.

Putin sve ovo radi dok je uvjeren da je nesporan na vlasti i posjeduje vojnu moć. Milošević je pokrenuo ratove i počinio velike zločine nad drugima van Srbije onda kada je mislio da je nesporan na vlasti i ima vojnu moć, te da mu niko ništa ne može. Zbog ratne politike i zločina počinjenih u Bosni, Srbiji su 1992. nametnute međunarodne sankcije sa teškim posljedicama. To se danas događa sa Putinovom Rusijom.

Ratni zločini, zločini protiv civilnog stanovništva, zločin protiv međunarodnog prava, koje sada Rusija čini u Ukrajini, očigledni su. Jasno je da je glavni počinilac Putin. On formalno nije dostupan međunarodnim instancama za suđenje takvim zločinima. Ali neka se zna. Kao sto je onomad Milošević protiv Srbije okrenuo cijeli demokratski svijet i izložio je sankcijama, to isto Putin čini svojoj zemlji na međunarodnoj areni. Rusija sa sebe može skinuti ljagu, sankcije i izolaciju kojoj je izložena zbog agresije na Ukrajinu kada se bude riješila Putina. To je njen posao.

(Gradski.me)