Piše: Almir Bećarević

Sa izuzetnim zanimanjem pratim dešavanja sa „razvojnim“ projektima koje promoviše entitet Rs, a koji su oslonjeni na Srbiju i za čiju realizaciju je potrebna saglasnost države. Ovdje je posebno interesantan projekat izgradnje gasovoda Nova istočna interkonekcija, koji svoj početak ima na teritoriji Srbije u mjestu Inđija.

Plava linija (slika gore) označava dio trase koji prolazi kroz Srbiju, tj. odvojak sa sistema Transportgas-a Srbija do granice BiH i to u blizini Novog sela (Srbija), kao odredišne tačke prelaska gasovoda u BiH. Dužina ovog gasovoda kroz Srbiju je 90 km.

I ništa ovdje ne bi bilo čudno da se postojeći pravac snabdijevanja BiH nalazi samo 40 km niže i označen je crvenom linijom i tačkom prelaza gasovoda iz Srbije u BiH kod Zvornika. Postojeći i planirani gasovod udaljeni su, kako sam naveo, 40 km. Nepoznat primjer u svijetu, nepoznat i za mnogo veće potrošače prirodnog gasa.

Da sada prezentujem kapacitete ova dva gasovoda:

Postojeći pravac snabdjevanja, interkonekcijska tačka Zvornik, je kapaciteta cca 650 mil. Sm3, a sa izgradnjom kompresorske stanice do 1,0 milijarde Sm3.

Planirani kapacitet Nove istočne interkonekcije, interkonekcijska tačka Novo selo, je 1,2 milijarde Sm3.

Ovo praktično znači da je ukupni (mogući) kapacitet oba gasovoda 2,2 milijarde Sm3 iz istog pravca snabdjevanja i sa istim porijeklom gasa iz Turskog toka, znači ruski gas. Podsjetimo se da trenutna potrošnja prirodnog gasa u BiH iznosi do 250 mil. Sm3.  Ne traba naglašavati da je omjer 1 naprema 10.

Gore data slika, dva gasovoda, vjerno prezentuje šta se želi postići gasovodom Nova istočna interonekcija, jer imati dva ulaza, odnosno dvije interkonekcijske tačke iz istog pravca snabdjevanja i sa istim izvorom gasa je nepoznat primjer u svijetu.

Da prezentujem interkonekcije iz bližeg okruženja:

Hrvatska:           ulazi iz Slovenije, Mađarske i sa LNG terminala KRK.

Srbija:                ulazi iz pravca Mađarske i Bugarske.

Mađarska:         ulazi iz pravca Srbije, Rumunije, Slovačke, Austrije, Ukrajine, Hrvatske.

Bugarska:          ulazi iz pravca Grčke, Turske i Rumunije.

Slovenija:           ulazi iz pravca Italije i Austrije

Kao što je vidljivo, ne postoje dva ulaza gasa iz istog pravca, iste zemlje, a posebno ne postoje dvije interkonekcijske tačke na razdaljini od 40 km.

Šta je onda motiv za dvije interkonekcije iz istog pravca i sa istim izvorom gasa?

Samo je jedan motiv, što veća ovisnost o ruskom gasu i što veća ovisnost o tranzitu ruskog gasa preko Srbije za BiH. Pored ovoga ne treba zaboraviti i da je izgrađen gasovod od Bijeljine do Zvornika tako da bi sa Novom istočnom interkonekcijom Zvornik bio povezan sa planiranim novim gasovodom.

Nadam se da jedan ovakav presjek daje dovoljno informacija šta je krajnji cilj planiranog gasovoda Nova istočna interkonekcija, i to gasovoda koji je direktno suprostavljen gasovodu Južna interkonekcija kao novom pravcu snabdjevanja i novom izvoru gasa. Nova istočna interkonekcija ne predstavlja sigurnost snabdjevanja BiH gasom, već sasvim suprotno, a to je stvaranje preduslova za isti gas iz istog pravca i sa istih „igračima“ koji godinama sabotiraju izgradnju Južne interkonekcije na Vijeću ministara BiH. Davanjem saglasnosti za, istovremeno oba projekta, Novu istočnu interkonekciju i Južnu interkonekciju, je samo danajski dar, jer ovom istovremenom saglasnosti samo se omogućava lakši put za novu interkonekciju sa Srbijom, dok bi daljnjim unutrašnjim razmiricima bio blokiran projekat Južne interkonekcije.

Kada se budu, i ako se budu, dizale ruke za Novu istočnu interkonekciju, neka gore data slika bude pred očima svakome onome ko je dao saglasnost na taj projekat i neka se sutra ne pita zašto „igrači“ iz Rusije i Srbije vode energetske politike u BiH.