Ljeto je tek počelo na sjevernoj polulopti, ali jak toplotni talas je već zahvatio dijelove Evrope, Kine i Sjedinjenih Američkih Država, gdje se ovog vikenda očekuju rekordno visoke temperature.

Američki meteorološki zavod je za više od 100 miliona građana izdao upozorenja o ekstremnim vrućinama, a naročito opasni uslovi predviđaju se u saveznim državama Arizoni, Kaliforniji, Nevadi i Teksasu. Nekoliko evropskih država, uključujući Francusku, Njemačku, Hrvatsku, Grčku, Italiju, Španiju i Poljsku se istovremeno suočava s visokim temperaturama.

One bi na ostrvima Siciliji i Sardiniji mogle doći i do 49 stepeni Celzijusovih, objavila je Evropska svemirska agencija, što su "potencijalno najvrelije temperature ikad zabilježene u Evropi". Sjeverna Afrika je takođe vruća i sparna, a marokanska meteorološka služba je izdala crveno upozorenje zbog ekstremnih vrućina u južnim dijelovima zemlje.

Neke kineske pokrajine, uključujući glavni grad Peking, takođe bilježe sparine, a veća kineska energetska kompanija je rekla da je njena proizvodnja električne energije u jednom danu dosegla rekordan nivo

Crveni alarmi za 16 gradova u Italiji

Za šesnaest gradova diljem Italije izdato je crveno upozorenje. Rim, Firenca i Bolonja su među područjima pogođenima toplotnim talasom, a prognostičari najavljuju da bi se na Siciliji i Sardiniji temperature mogle popeti i do 49°C. Italijanska vlada savjetovala je onima u područjima upozorenja da izbjegavaju direktnu Sunčevu svjetlost između 11 do 18 sati, prenosi Index.hr.

Nekoliko područja Grčke, Francuske i Španije takođerje zahvaćeno ekstremnim temperaturama. Posljednjih dana temperature u Grčkoj su dostigle 40°C ili više. Volonteri su dijelili flaše vode na turističkim mjestima, a vlasti su preduzele neobičan korak i nakratko zatvorile Akropolj u Atini u petak tokom najtoplijeg razdoblja kako bi zaštitile posjetioce od vrućine.

Po prvi put uvedena je zabrana za osobe koje rade u sektoru građevine i dostave tikom najtoplijih sati dana. Radnike u javnom i privatnom sektoru u Atini pdostiču da rade od kuće. Drugi dijelove Evrope takođe očekuju neuobičajeno vruće vrijeme. Meteorološka kancelarija Češke Republike upozorio je da bi temperature za vikend mogle preći 38°C.

DHMZ upozorio na visoke temperature u većem dijelu Hrvatske

Državni hidrometeorološki zavod (DHMZ) upozorio je na visoke temperature u većem dijelu Hrvatske dok je Hrvatski zavod za javno zdravstvo (HZJZ) zbog visoke opasnosti po zdravlje pozivao građane na dodatan oprez. Sutra se očekuju visoke temperature u splitskoj i riječkoj regiji za koje je na snazi narandžasto upozorenje koje predstavlja veliku opasnost.

U ponedjeljak je narandžasto upozorenje na toplotne talase koji mogu uticati na zdravlje na snazi za cijelu Hrvatsku, a u nastavku sedmice za sve regije, osim zagrebačke u kojoj će biti žuto upozorenje, upozoravaju iz DHMZ-a.

Aktuelni toplotni talas je rezultat vedrine i dotoka sve toplijeg vazduha s jugozapada, a visoke temperature mogu štetno djelovati na zdravlje.

Visoka temperatura vazduha može uzrokovati zdravstvene tegobe, naročito kod osjetljivih grupa kao što su mala djeca, hronični bolesnici, starije osobe te ljudi koji rade na otvorenome. Stoga je preporuka svima da se zaštite od velikih vrućina, rashlade svoj dom i piju dovoljno tečnosti.

Juni je bio najtopliji od početka mjerenja

Prošli mjesec je već bio najtopliji jun ikad zabilježen, prema američkoj svemirskoj agenciji NASA-i i programu za klimatske promjene Copernicus, kojim upravlja Evropska unija. Ekstremni vremenski uslovi koji proizlaze iz sve toplije klime "nažalost postaju novo normalno", upozorava Peteri Talas, glavni sekretar Svjetske meteorološke organizacije (WMO).

Dolina smrti pred novim rekordom

Činilac koji bi ove godine mogao doprinijeti visokim temperaturama je klimatski fenomen poznat kao El Ninjo.

Fenomen El Ninjo, koji se događa između svake dvije i sedam godina, a obilježavaju ga temperature površine mora koje su više od prosjeka u centralnom i istočnom Pacifiku blizu Ekvatora, traje otprilike 9-12 mjeseci.

Sjeverna Amerika se već suočila s nizom ekstremnih meteoroloških događaja ovog ljeta, pri čemu dim iz šumskih požara koji nastavljaju nekontrolisano gorjeti u Kanadi izaziva vanredno zagađenje vazduha u većim dijelova SAD-a.

Danijel Svejn, klimatski naučnik s kalifornijskog univerziteta u Los Anđelesu, rekao je da bi temperature u Dolini smrti mogle dostići ili oboriti rekord najviše temperature vazduha ikada izmjerene na Zemlji.

Zvanični rekord WMO-a iznosi 56.7 stepeni Celzijusovih i zabilježen je 1913. u Dolini smrti, pustinji na jugu Kalifornije.

U Meksikaliju, gradu s više od milion stanovnika na sjeveru Meksika, temperature su ove sedmice porasle do 50 stepeni Celzijusovih, prisiljavajući mnoge stanovnike da ostanu u kućama, a volonteri i vlasti pokušavaju pomoći onima koji ne mogu.

"Izuzetno visoke temperature okeana"

Okeani takođe nisu pošteđeni visokih temperatura. Temperature vode blizu južne obale savezne države Floride su premašile 32 stepena Celzijeva, prema Agenciji za istraživanje okeana i atmosfere.

Što se Sredozemnog mora tiče, površinske temperature će biti "izuzetno visoke" tokom nadolazećih sedmica, objavio je WMO, a mogle bi prijeći i 30 stepeni u nekim dijelovima, što je nekoliko stepeni iznad prosjeka. Sve više temperature okeana mogu imati katastrofalne posljedice za morske životinje u pogledu njihova preživljavanja i migracija, a takođe mogu negativno uticati i na ribarsku industriju.

Na drugom kraju planeta, temperatura leda u antartičkom moru pala je u junu na rekordno nizak nivo.

Svijet se prosječno zagrijavao za 1.2 stepeni Celzijusa od sredine 19. vijeka, što je dovelo do intenzivnijih toplotnih talasa, većih suša u nekim područjima i žešćih oluja zbog podizanja nivoa mora. Talas iz WMO-a je rekao da trenutni toplotni talas "naglašava sve veću hitnost smanjenja emisija staklenih gasova što je brže i više moguće".