Bosna i Hercegovina nije pozvana na Samit za demokratiju koji organizuje predsjednik SAD-a Joe Biden ali su “zemlje poput Srbije i Hrvatske koje su se žestoko borile za segregaciju u Bosni dobrodošle,” pišu za Politico književnik Aleksandar Hemon, vanredna profesorica međunarodnih odnosa na Florida Univerzitetu Aida A. Hodžic, te profesor javnih i međunarodnih odnosa na Univerzitetu u Otavi Srđan Vučetić.

U tekstu za Politico autori navode da u ovom periodu mnogi strani izaslanici dolaze u Sarajevo zbog političke situacije u BiH.

“Sve je veći strah da bi dugotrajna politička kriza u Bosni – proizvod slabe institucionalne strukture stvorene Dejtonskim mirovnim sporazumom i kontinuiranog agresivnog nacionalizma od strane rukovodstva zemlje – mogla dovesti do njenog raspada ili novog rata,” pišu autori te dodaju da zabrinuti izaslanici pokušavaju “urazumiti” političke predstavnike u BiH, “nudeći im mrkve i štapove da ostanu na istom nefunkcionalnom etnonacionalističkom putu, te da odgode svoje sitne svađe dok se sljedeći izborni ciklus ne održi u svjetskim metropolama.”

“Nevolje se spremaju cijelom Balkanu”

Navode da i su i strani izaslanici svjesni da BiH nije jedini problem, te da se “nevolje spremaju na cijelom Balkanu.” Kao primjer navode tenzije u Crnoj Gori i Sjevernoj Makedoniji, između Kosova i Srbije, pa čak i u susjednim zemljama unutar EU – “Slovenija, Hrvatska, Rumunija, Bugarska i, naravno, Mađarska — sve više odustaju od pretvaranja da postaju pouzdani demokratski partneri koje Brisel i Washington kažu da žele u regiji.”

“Ali Balkan nije u korijenu trenutnih svjetskih problema. Etnocentrični, rasistički pozivi na nacionalizam tinjaju pod površinom demokratija svuda,” navode autori te dodaju da zemlje koje se okupljaju na prvom samitu za demokratiju predsjednika SAD-a Joea Bidena nisu izuzetak.

“Tamo će učesnici iz 100 manje-više demokratija održati uglavnom predvidljive govore o 'najgorem obliku vlasti, osim svih ostalih' i potrebi da demokratski saveznici slušaju jedni druge i budu ljubazni.”

BiH nije uključena

Bidenov samit se, navode oni, suočava sa kritikama sa svih strana, posebno po pitanju ko je pozvan.

“Bosna i Hercegovina nije uključena u ovaj samit. To je jedina država zapadnog Balkana koja nije na listi, dok su zemlje poput Srbije i Hrvatske koje su se žestoko borile za segregaciju u Bosni dobrodošle,” pišu autori.

“Možda će nam njihovi delegati, zajedno sa onima iz zemalja koje 'nazaduju' - Poljske i Filipina, sada reći šta zapravo znači demokratija,” dodaju oni.

Suočen sa rastućim autoritarizmom u svijetu, Bidenov taktički pristup “izbjegavanja konfrontacije u svrhu lažnog jedinstva – nije samo moralno pogrešan, već i politički kontraproduktivan,” pišu autori.

SAD i Evropa imale šansu spriječiti i zaustaviti rat

Oni navode da su prije 30 godina, “SAD i Evropa imale šansu spriječiti, a potom i zaustavitirat u Jugoslaviji i Bosni i Hercegovini,” ali da su umjesto toga odabrali da zaustave širenje ovog konflikta, “a cijena je bila genocid.”

“Ako je SAD i EU stalo do demokratije i sopstvene budućnosti, moraju shvatiti da se svijet priprema za veliki sukob — sukob čiji su dolazak ljudi na Balkanu, izvan fantazija o vječnoj demokratiji, naučili da prepoznaju mnogo prije zapadnjačkih diplomata koji su izvrsni u površnom obuzdavanju sukoba,” navode autori.

“Ako su SAD i EU, i svi oni koji su spremni da hvale demokratiju za odabranu publiku predsjednika Bidena i njegovih savjetnika, imalo ozbiljni, moraju agresivno podržati progresivne demokratske snage u Americi, Bosni i svuda – jer je ovaj dan skoro gotov, a sutra će već biti kasno,” zaključili su.