Narodni poslanici Pokreta socijalista Bojan Torbica i Đorđe Komlenski podnijeli su Skupštini Zakon o posebnom registru agenata stranog uticaja.

U prijedlogu zakona navedeno je da se kao "agenti" smatraju "sva udruženja i neprofitne organizacije koje u pretežnom dijelu finansiraju ili na drugi način pomažu druge države, njihovi organi, međunarodne i strane organizacije, strani državljani ili registrovane nevladine organizacije koje se finansiraju iz inostranstva”.

“Pod finansiranjem u pretežnom dijelu, podrazumijeva se da je u posljednjih godinu dana, udruženje ili neprofitna organizacija od subjekata pobrojanih u stavu 1.ovog člana, primila (prihodovala) više od polovine ukupnih sredstava”, napominje se.

Kao strane subjekte ovaj prijedlog prepoznaje "vladu, izvršne organe druge države ili stranu političku stranku, fizičko lice koje nema državljanstvo Republike Srbije i prebivalište u Srbiji ili pravno lice ili grupa pravnih lica koja je organizovana, registrovana ili osnovana po propisima druge države ili koja ima sjedište u drugoj državi“.

Agent stranog uticaja, u smislu ovog zakona je i neprofitna organizacija koja se bavi političkim djelovanjem ili političkim aktivnostima. kao i drugim aktivnostima koje se odnose na političko organizovanje i djelovanje usmjereno na ugrožavanje demokratije, narušavanje integriteta Republike Srbije, kršenje Ustavom Republike Srbije zajamčenih sloboda i prava i raspirivanje nacionalne, rasne ili vjerske mržnje i netrpeljivosti.

Predlaže se da istupanja predstavnika agenata stranog uticaja, štampani materijali kao i materijali koji se objavljuju putem elektronskih medija, informacionih i telekomunikacionih mreža ili se na drugi način vrši njihova distribucija, moraju imati oznaku da je organizacija upisana u Registar agenata stranog uticaja.

Registar agenata stranog uticaja uspostavlja i vodi Ministarstvo pravde.

U slučaju da neprofitna organizacija u svom djelovanju postupa i sprovodi aktivnosti, a nije upisana u Registar agenata stranog uticaja, ili nije podnijela prijavu, Ministarstvo dostavlja predlog nadležnom sudu za zabranu obavljanja rada i podnosi prijavu protiv odgovornih lica u skladu sa odredbama krivičnog zakonodavstva Republike Srbije.

Novčanom kaznom od 100.000 (oko 1700 KM) do 2.000.000 dinara (oko 33,5 hiljada KM) kazniće se za prekršaj neprofitna organizacija, a odgovorno lice novčanom kaznom od 5.000 (83 KM) do 200.000 dinara (3,3 hiljade KM) kada ne obilježi promotivni materijal u skladu s ovim zakona, ne podnese prijavu ili prilikom podnošenja prijave ili dopune prijave da netačan podatak u vezi sa upisom u Registar ovog zakona, ne dostavi dopunu prijave o izvršenim promjenama u propisanom roku, ne dostavi finansijski izvještaj propisan zakonom.

Torbica: Krajnje je vrijeme za ovaj zakon

Bojan Torbica, poslanik stranke čiji je osnivač Aleksandar Vulin, navodi da se u domaćoj javnosti već duže vremena vodi “jalova rasprava o potrebi veće transparentnosti rada nevladinog sektora”. Kako kaže, poražavajuća je činjenica da u Srbiji postoje i nesmetano djeluju udruženja koja otvoreno rade protiv državnih i nacionalnih interesa.

“Državu su nam preplavili raznorazni profesionalni aktivisti koji se uz enormne naknade stranih nalogodavaca bore za sve osim za interese sopstvene države i svojih sunarodnika. U cilju daljeg sprječavanja ovakvog djelovanja predlažemo temeljnu izmenu zakonske regulative finansiranja nevladinog sektora”, navodi on.

Torbica najavljuje i da će uskoro predložiti i zakon koji će “detaljnije regulisati finansijsku kontrolu nevladinog sektora i spriječiti prelivanje novca sa računa jedne na račun druge NVO kako bi se zataškali izvori i tokovi finansiranja”.

Smatra da je neophodno donijeti zakon poput FARA zakona u SAD iz 1938. godine, kako bi se registrovala sva udruženja koja se pretežno finansiraju iz inostranstva, a svojim aktivnostima pokušavaju da utiču na donošenje odluka od strane državnih organa.

Torbica kaže da je krajnje vrijeme da građani saznaju ko iz inostranstva i koliko plaća razna udruženja tj. neprofitne organizacije, po čijim programima i direktivama one rade i ono što je najvažnije, kojim stranim vladama i organizacijama polažu račune.