Glavni junak naše današnje priče je legendarni partizanski komandant Petar Peko Dapčević. Rodio se 1913. u Ljubotinju u Crnoj Gori.

Iako potječe iz svešteničke porodice, član Komunističke partije Jugoslavije postaje već 1933. Ranjavan je najprije u studentskim demonstracijama, a zatim i tri puta u Španskom građanskom ratu 1937-1939. U Španiju odlazi kao dobrovoljac i tamo dobija čin kapetana. Bio je u koncentracionom logoru u Francuskoj 1939., ali se već sljedeće godine vraća u domovinu. Tokom rata, bio je jedan od najistaknutijih boraca narodnooslobodilačke borbe i partizanskog pokreta. U poratnim danima u Moskvi je završio Višu vojnu akademiju i bio generalpukovnik Jugoslavenske narodne armije.

Tokom oslobodilačke borbe, imao je istaknutu ulogu u bitkama na Neretvi, Sutjesci i u oslobođenju Beograda. Nakon rata je bio generalpukovnik JNA, društveno-politički radnik i ambasador SFRJ. U periodu od 1953. do 1955. godine obavljao je funkciju načelnika Generalštaba Jugoslavenske narodne armije.

Nosilac je mnogih prestižnih jugoslavenskih odlikovanja. Proglašen je narodnim herojem Jugoslavije.

Kada je 11. juna 1942. godine formirana Četvrta proleterska crnogorska udarna brigada, Peko je imenovan za njenog komandanta. Pod njegovom komandom brigada je učestvovala u pohodu na Bosansku krajinu. Do sredine jula, zauzela je Hadžiće (na pruzi Sarajevo - Mostar), Gornji Vakuf i vodila borbe na sektoru Bugojna. U augustu je izvršila dva snažna napada na jako utvrđeni Kupres i pretrpjela teške gubitke. Poslije ovoga, vodila je borbe s jakim njemačkim snagama na Manjači, zatim je u septembru učestvovala u napadu na Jajce, a potom je učestvovala u žestokim borbama na pravcima Jajce - Donji Vakuf i Jajce - Travnik. U oktobru je učestvovala u oslobođenju Mrkonjić-Grada.

Kada su 1. novembra 1942. godine formirane prve divizije NOVJ, Peko Dapčević je postavljen za komandanta Druge proleterske divizije. Od tada do sredine septembra 1943. godine, pod njegovom komandom Druga divizija je učestvovala u najtežim borbama na jugoslavenskom ratištu. Od novembra 1942. do februara 1943. godine divizija je djelovala na širem graničnom pojasu između Bosne i Dalmacije. U novembru je razbila neprijateljske snage na sektoru Knin - Bosansko Grahovo, 14. decembra oslobodila Livno, potom napala Kupres, oslobodila Šujicu i Duvno i vodila borbe na pravcu Duvno - Imotski; krajem decembra 1942. i početkom januara 1943. godine divizija je izvela uspješna ofanzivna dejstva u Cetinskoj krajini.

Legenda kaže da Peko Dapčević nikada nije izgubio niti jednu bitku u kojoj je učestvovao pa je zbog toga bio još više cijenjen među narodom.

Također, pjesma "Druže Tito, ljubičice bijela" prvotno je spjevana Peki u čast.

Legendarni komandant Peko Dapčević preminuo je 1999. godine u Beogradu.

(SB)