Ured za reviziju institucija u Federaciji BiH do sada je izvršio 58 finansijskih revizija za 2022. godinu. Četiri revidirane institucije su dobile negativna mišljenja. Zrak d.d. Sarajevo i Rudnik mrkog uglja “Banovići” d.d. Banovići, dobili su negativno mišljenje za obje komponente finansijske revizije (finansijski izvještaji i usklađenost sa zakonima).

Negativne ocjene federalnih revizora dobili su i JP “Autoceste Federacije BiH” d.o.o. Mostar i Dom zdravlja Odžak (za usklađenost sa zakonima i drugim propisima).

Samo osam institucija do sada dobilo je pozitivne ocjene za obje komponente finansijske revizije.  Pozitivnu ocjenu za jednu komponentu finansijske revizije a za drugu mišljenje s rezervom ima 19 institucija, dok je njih 26 dobilo  mišljenje s rezervom za obje komponente finansijske revizije. Za jednu su se revizori suzdržali od mišljenja.

Kada je riječ o sarajevskoj firmi Zrak, federalni revizori su u izvještaju obrazložili zbog čega su dali negativno mišljenje za usklađenost s relevantnim zakonima i drugim propisima.

Osnova za negativno mišljenje

1. U Društvu nije formiran odbor za reviziju u skladu s odredbama Statuta i Zakona o privrednim društvima FBiH. Pored toga, nije formiran ni odjel za internu reviziju u skladu s odredbama Zakona o računovodstvu i reviziji u FBiH, što je obaveza Društva kao subjekta od javnog interesa (tačka 4. Izvještaja);

2. Prijem u radni odnos pet zaposlenika na određeno vrijeme vršen je bez provođenja javnog

oglašavanja, što nije u skladu sa Zakonom o radu i Uredbom o postupku prijema u radni odnos u javnom sektoru u FBiH (tačka 4. Izvještaja);

3. Društvo je tokom godine vršilo obračun plaća za zaposlenike, iako nije uspostavljena

evidencija o radnom vremenu koja je osnov za obračun plaća u skladu sa Pravilnikom o

sadržaju i načinu vođenja evidencije o radnicima i drugim licima angažovanim na radu (tačka

7.1.2.3);

4. Društvo nije provodilo redovne mjere upravljanja rizikom i mjere za obezbjeđenje

adekvatnosti kapitala u skladu sa Zakonom o finansijskom poslovanju s obzirom na to da

posluje u uslovima potpune nelikvidnosti i insolventnosti i ima uslovnu blokadu računa, te

da je akumulirani gubitak veći od zbira trećine osnovnog kapitala i fonda rezervi (tačka

7.2.4.1 i 7.2.3 Izvještaja);

5. Društvo nije izmirivalo obaveze po osnovu plaća, poreza i doprinosa na plaće za 2022. godinu u iznosu od 2.068.412 KM, što sa obavezama iz prethodnog perioda iznosi 12.740.577 KM.

Navedeno nije u skladu s odredbama Zakona o doprinosima i Zakona o porezu na dohodak

(tačka 7.2.4.2 Izvještaja);

6. Društvo nije izvršilo godišnji popis imovine i obaveza kako bi se u poslovnim knjigama izvršilo

usklađivanje knjigovodstvenog sa stvarnim stanjem, što nije u skladu sa Zakonom o

računovodstvu i reviziji u FBiH (tačka 7.2.5 Izvještaja).

Kada je riječ o aktivnostima upravljačkih struktura firme, Ured za reviziju FBiH konstatuje:

“Organi upravljanja (Uprava, Nadzorni odbor, Skupština) nisu obavljali zadatke propisane Zakonom o privrednim društvima, što je imalo velikog uticaja na normalno funkcionisanje i rješavanje nagomilanih problema u Društvu, zbog čega je 11. 4. 2023. godine otvoren stečajni postupak (tačka 5. Izvještaja)”, navodi se u revizorskom izvještaju.

Podsjetimo, v.d. direktora Zraka od početka 2022. godine do novembra iste godine bio je Nedžad Koldžo, kojeg je imenovala Vlada FBiH, a koja ujedno čini i Skupštinu Društva, kao većinski vlasnik.

Koldžo je u trenutku imenovanja bio član Glavnog odbora SDA, ali to nije smetalo tadašnjem premijeru FBiH Fadilu Novaliću i resornom ministru Nerminu Džindiću.

Umjesto dobiti, uslijedio gubitak od 1.8 miliona KM

O neozbiljnom pristupu u Zraku govore i neki drugi podaci iz izvještaja Ureda za reviziju.

Naime, Društvo je donijelo Plan poslovanja za 2022. godinu u februaru 2022, a u finansijskom dijelu Plana navedeno je da su prihodi planirani u iznosu od 4.170.000 KM, rashodi u iznosu od 4.120.000 KM i dobit u iznosu od 50.000 KM.

Međutim, umjesto planiranih 4.170.000 KM prihoda, ostvareno je tek 1.341.657 KM prihoda, a rashodi su bili u iznosu 3.194.433 KM. To znači da na kraju godine nije ostvarena planirana dobit od 50.000 KM već da je zabilježen gubitak od 1.852.776 KM.

“Društvo je za 2022. godinu iskazalo negativan finansijski rezultat – gubitak u iznosu od 1.852.776 KM, dok je za 2021. godinu iskazalo negativan neto finansijski rezultat u iznosu od 2.875.200 KM. Plan poslovanja za 2022. godinu nije zasnovan na realnim pokazateljima, uzimajući u obzir da su u prošloj godini prihodi ostvareni u iznosu od 668.310 KM, što je nastavak problema u 2022. godini u dijelu neizvršenja postojećih i pribavljanja novih poslova. S obzirom na to da u 2022. godini nije

bio organizovan proces proizvodnje, planirane aktivnosti nisu realizovane, a Društvo nije vršilo

izmjene Plana poslovanja za 2022. godinu, kako bi on predstavljao osnov svih aktivnosti”, konstatovali su federalni revizori.

Kada je riječ o rashodima u Zraku, revizori su se pozabavili i plaćama i ostalim ličnim primanjima.

“Troškovi plaća i ostalih primanja iskazani su u iznosu od 2.162.304 KM i predstavljaju troškove obračunatih plaća u 2022. godini, od kojih četiri i po nije isplaćeno (polovina augusta, septembar, oktobar, novembar i decembar), što je detaljnije obrađeno u tački 7.2.4.2 Izvještaja. Plaća Uprave Društva definisana je ugovorima o radu i iznosila je 3,5 prosječne plaće u Federaciji Bosne i Hercegovine za direktora, a za izvršne direktore utvrđena je u iznosu od 2,5 prosječne plaće. Pored toga, direktor Društva ima pravo i na korištenje službenog vozila, nabavku novog vozila u vrijednosti do 50.000 KM, nabavku novog mobilnog telefona vrijednosti do 1.000 KM, te nabavku novog laptopa u vrijednosti do 3.000 KM. Navedene stavke iz ugovora o radu smatramo neprimjerenim uzimajući u obzir situaciju u kojoj se Društvo nalazi i izražen problem insolventnosti i finansijske nestabilnosti”, naglašavaju revizori koji su dali čak 29 preporuka firmi Zrak.

Iz Ureda za reviziju ističu kako je firma Zrak u toku revidirane godine zaključivala ugovore o  djelu sa fizičkim licima za poslove koji su

sistematizovani i u nadležnosti Društva (obrada optičkih elemenata, PPZ zaštita, graviranje,

zavarivanje, izrada kutija i ostali poslovi vezani za proizvodnju).

“U skladu sa Zakonom o obligacionim odnosima, ugovori o djelu zaključuju se s ciljem da se obavi

posao koji je kratkotrajne prirode. Budući da se u predmetnim slučajevima radilo o zaključivanju

istih ugovora o djelu, u kontinuitetu, ne možemo potvrditi opravdanost zaključivanja ugovora o djelu za obavljanje poslova koji su sistematizovani Pravilnikom o radu i koji su u nadležnosti Društva. Nadalje, u dostavljenom pregledu zaključenih ugovora o djelu nisu iskazani ugovori sa četiri fizička lica ukupne vrijednosti od najmanje 2.016 KM koji do okončanja revizije nisu ni prezentovani,

iako su iskazani u računovodstvenim evidencijama Društva”, zaključuju federalni revizori.

U Izvještaju Ureda za reviziju FBiH se navodi da je firma Zrak za 2022. godinu iskazala gubitak u poslovanju u iznosu od 1.852.776 KM, a da je akumulirani gubitak prethodnih godina iskazan u iznosu od 4.947.983 KM, što sa iskazanim gubitkom izvještajne godine iznosi 6.800.759 KM.

(BUKA)