Posao nadzora nad realizacijom rekonstrukcije pruge ka Mađarskoj dobila je kompanija Utiber čiji su većinski vlasnici iz Mađarske. To potvrđuju podaci Portala javnih nabavki Srbije gdje se vidi da su oni jedna od kompanija koja je dobila taj posao (na svom sajtu navode da su vodeći član grupe ponuđača).

Partnerstvo sa srbijanskim državljanima

Utiber je već 10 godina prisutan u Srbiji. U junu 2014. osnovana je firma Project biro Utiber u Novom Sadu.

Prema podacima APR, njen većinski vlasnik je mađarska kompanija Utiber Kozuti Beruhazo sa 85 posto udjela, dok preostalih 15 posto drži srbijanski državljanin Miodrag Jović iz Beograda, koji je ujedno i direktor. Ova firma ima i svoj ogranak u Subotici.

Pri osnivanju firme u Srbiji, mađarski Utiber je imao 75 posto udjela, dok je 25 posto pripalo srbijanskom državljaninu Siniši Pavloviću iz Ade. On izlazi iz vlasništva 2019. godine, kada Utiber postaje vlasnik 100 posto firme.

Sadašnji suvlasnik Miodrag Jović imenovan je za direktora u januaru 2018. U februaru 2021. postaje partner Mađarima jer tada stiče prvih 10 posto firme. Do sadašnjih 15 posto stiže u aprilu prošle godine.

Od početka augusta prošle godine Utiber Kozuti Beruhazo KFT ima i registrovani ogranak u Srbiji. I Project biro i ogranak su registrovani na istoj adresi u Novom Sadu. Oboma je šifra djelatnosti ista - 7112, odnosno Inženjerske delatnosti i tehničko savjetovanje.

Veliki rast prihoda i dobiti

Pogled na finansijske izvještaje firme Project biro Utiber pokazuje da, u prethodne četiri godine, ova kompanija bilježi veliki uspon.

Primjera radi, od pandemijske 2020. ukupni prihodi su im povećani gotovo 17 puta. Kada je "udario" covid-19, ostvarili su prihode od 135,48 miliona dinara. Sljedeće godine skaču na 474,6 miliona dinara, u 2020. na 825 miliona, a prošle su prihodovali gotovo 2,2 milijarde dinara (18,7 miliona eura).

Još bolje je išlo sa profitom. Neto dobit skočila je u istom periodu čak 90 puta. U 2020. zaradili su 4,8 miliona dinara. Potom dobit skače na 80,6 miliona u 2021. pa na 113,7 miliona u 2022. da bi "stao" na 434,5 miliona prošle godine.

Sa Željeznicama su zaključeni ugovori za različite vrste usluga na pruzi Niš - Dimitrovgrad, obilaznoj pruzi oko Niša, izgradnji stanice Karaburma i pruge od te stanice do tunela Vračar, dionice od stanice Beograd Centar do Zemun Polja i dr.

Pored posla nadzora nad dionicom Novi Sad - Subotica, Utiber je i dio ugovora za nadzor nad rekonstrukcijom dijela pruge od Subotice do granice koji vredi 423 miliona dinara. Angažovani su kao nadzor i na mostu preko Save kod Ostružnice.

Iz podataka sa Portala javnih nabavki i sa njihovog sajta, tako se može vidjeti da Project biro Utiber ne pruža samo usluge stručnog nadzora. Angažovan je i na održavanju dva mosta u Novom Sadu. Obavlja poslove tehničkog pregleda i tehničke kontrole projekata. Također, bave se u Srbiji, između ostalog, i izradom tehničke dokumentacije.

Nacionalni stadion

Iako ima samo jedan ugovor s Ministarstvom finansija, on je možda i najinteresantniji. Riječ je o poslu upravljanja projektom, rukovođenja izgradnjom i nadzora nad izgradnjom Nacionalnog stadiona u Surčinu.

Riječ je o poslu vrijednom 1,65 milijardi dinara sa PDV-om, što je drugi najveći ugovor koji imaju u Srbiji.

Treći najveći ugovor, takođe povezan sa Nacionalnim stadionom, iznosi 1,07 milijardi dinara. Zaključen je s Ministarstvom građevinarstva i odnosi se na nadzor izgradnje pruge do stadiona u Surčinu.

Poslovi s najbogatijim Mađarom

Na nekoliko tendera Project biro Utiber nastupao je sa svojom majkom firmom iz Mađarske, a u pet postupaka konkurisao je zajedno s mađarskom firmom Vikoti Mernok Iroda.

U julu ove godine Forbes Mađarska izvijestio je da su ove dve kompanije dobile posao na izgradnji Nacionalnog stadiona u Srbiji. Kao naslov stavljeno je da su posao dobili podizvođači Lorenca Mesaroša.

Za Forbes Utiber je naveo da se specijalizovao u oblasti civilnog inženjerstva i transportne infrastrukture, dok je za Vikoti navedeno da rade planiranje izgradnje puteva i željeznica, a aktivni su i u oblasti upravljanja vodom.

Forbes dodaje da su oni redovni podizvođači Mesaroša.

U sličnom tonu o njima je pisao i portal 444.hu. U tekstu iz 2022. navodi se da se u poslovima javnih nabavki malo govori o podizvođačima iako oni obave veći dio posla.

"Imena Lorenca Mesaroša i Lasla Sija su poznata u cijeloj zemlji, ali se njihovi podizvođači skromno skrivaju u pozadini", piše 444.

Pišući o koncesiji na auto-put koji je duo biznismena dobio, navode da će koristi od tog posla imati i sedam podizvođača. Među njima su i Utiber i Vikoti.

Bog, sreća i Viktor Orban

Mesaroš je, prema procenama Forbesa, trenutno najbogatiji Mađar. Prestigao je dugogodišnjeg direktora OTP banke Šandora Čanjija. Prema trenutnoj Forbes listi, njegovo bogatstvo se procjenjuje na 1,7 milijardi dolara. Prije šest godina iznosilo je 1,1 milijardu, a kada se 2014. prvi put pojavio na listi imao je "samo" 24 miliona eura.

Kako se ističe u njegovom opisu, on je 1990. osnovao malu kompaniju za gasne instalacije u selu Felčut, rodnom mjestu mađarskog premijera Viktora Orbana. Sedam godina Mesaroš je bio "gradonačelnik" ovog sela, koje ima manje od 2.000 stanovnika.

Viktor Orban (Foto: Shutterstock)

Forbes podsjeća i da je Orban osnovao Fudbalsku akademiju Ferenc Puškaš, a za njenog predsjednika postavio je upravo Mesaroša. Mediji navode da su drugovi još od djetinjstva i da ih je zbližio fudbal. Citira se i njegova izjava da su "Bog, sreća i Viktor Orban" odigrali važnu ulogu u njegovoj karijeri.

Ugovori s državom

Forbes dodaje i da je zahvaljujući ugovorima s državom, kompanija Mesaroš & Mesaroš postala veliki igrač u građevinskom sektoru. Index.hu piše da je ova kompanija 2006. imala prihode od 60.000 eura, a 2015. su dostigli 60 miliona, što je rast koji ni Amazon i Facebook nisu uspjeli tako brzo da ostvare.

U medijima se mogu naći i konstrukcije da je dobio nebrojeno mnogo tendera, od kojih su mnogi finansirani sredstvima EU. Istraživački NVO Atlatszo navodi da je 2018. dobio tendere vredne 826 miliona eura od čega je 93 posto sredstava bilo iz evropskih fondova. Index.hu navodi podatak za 2016. da je te godine njegova glavna firma dobila 400 miliona eura poslova na tenderima, a ostali biznisi još 300 miliona.

Pored građevinskog biznisa, Lorenc Mesaroš je razvio i poslovanje u poljoprivredi. U jednom trenutku ušao je i u biznis sa medijima, a sa Laslom Sijem i u finansijski sektor kupivši MKB banku. Vlasnik je i nekoliko hotela i tako je biznis proširio i na turizam, a posluje i u sektoru nekretnina.