U srijedu, 16. aprila 2025. na Akademiji likovnih umjetnosti u Sarajevu, u 18 sati bit će obilježena godišnjica smrti prof. dr. Sadudina Musabegovića.     

O Sadudinovom liku i djelu govoriće: akademkinja Marina Katnić-Bakaršić, prof. dr. Dubravka Pozderac-Lejlić i prof. dr. Senadin Musabegović, a muzičku numeru će izvesti prof. Violeta Smailović-Huart.

DOKTOR NAUKA, DEKAN, UREDNIK, REDITELJ

Sadudin Musabegović rođen je u Prijepolju, 19. oktobra 1939., a umro je u Sarajevu 12. aprila 2014. godine. Bio je istaknuti bosanskohercegovački teoretičar umjetnosti i redovni profesor na Univerzitetu u Sarajevu. Osnovno i srednje obrazovanje završio je u svom rodnom mjestu. Studirao je i diplomirao na Filozofskom i Filološkom fakultetu u Beogradu, gdje je magistrirao 1965. godine.

Pri Institutu za film pohađao je Visoku filmsku školu, Odsjek režija, od 1962. do 1965. godine. Doktorirao je na Filozofskom fakultetu u Sarajevu. Bio je redovni profesor Estetike, Teorije likovne umjetnosti i Estetike filma na Univerzitetu u Sarajevu, kao i dekan Akademije likovnih umjetnosti u Sarajevu.

Sadudin Musabegović bio je jedan od najznačajnijih teoretičara umjetnosti i modernih mislilaca u bivšoj Jugoslaviji nakon Drugog svjetskog rata. Bavio se filmskom režijom. Za sarajevski Sutjeska film snimio je 1972. godine kratkometražni film Soba. O kojem je Vesko Kadić napisao knjigu Sjećajući se sobe, koja je izašla u izdavačkoj kući Bybook 2017. godine. Bavio se i uređivačkim radom. Bio je glavni i odgovorni urednik časopisa Opredjeljenja, Lica, revije Odjek, a odgovorni urednik časopisa Dijalog, male biblioteke Dialogos.

ŠESTOAPRILSKA NAGRADA GRADA SARAJEVA

Za knjigu Mimesis i konstrukcija dobio je Šestoaprilsku nagradu grada Sarajeva i godišnju nagradu Izdavačke kuće Veselin Masleša za nauku. Pored brojnih tekstova, eseja i studija iz estetike, teorije umjetnosti i društvene teorije objavio je sljedeće knjige: Planovi i sekvence (1976), Mimesis i konstrukcija (1982), Karta i teritorija (1995), Žargon ot‑patka (1998), Sliv i vir (2000), Raz/lik/a/art (2005), Rasuta kazivanja (2006), Film kao vremenski oblik (2007), Mimesis i konstrukcija (drugo izdanja) (2009), U ključu kritike - Knjige Sadudina Musabegovića, priredio: Asaf Džanić (2011).

Zbornik tekstova posvećen Sadudinu Musabegoviću SADO: Društvena stvarnost u estetici slike ( Sarajevo: Centar za interdisciplinarne studije Univerziteta u Sarajevu „Prof. dr. Zdravko Grebo“: 2023.) priredio je Senadin Musabegović.

U njemu priloge objavili su: Rifat Škrelj, Mile Stojić, Predrag Finci, Dževad Karahasan, Ibrahim Krzović, Marina Katnić-Bakaršić, Vesko Kadić, Dubravka Pozderac-Lejlić, Ugo Vlaisavljević, Senadin Musabegović, Muhamed Dželilović, Asim Mujkić i Jovan Divjak. 

Pjesnik Mile Stojić o Sadudinu zapisao je: „Iako po svemu gospodin, aristokrat duhom, tumač modernosti i vrhunski teoretičar vizualnih umjetnosti, Sadudin Musabegović ostao je do kraja dosljedan svojoj internacionalnoj orijentaciji: boriti se za slabije, za bosansku sirotinju. Pripadao je krugu velikih neimara Bosne i Hercegovine i nikad se nije odrekao svojih ljevičarskih uvjerenja. U sveopćoj pomrčini naših dana, kad su nacionalizam i mržnja pomutili umove i razarali krhke niti kulture njegova je deviza bila i ostala: moraš braniti svakog čovjeka sve do one granice kad ga više ne možeš braniti. U ratu je postao dekan Likovne akademije, brinući se za svakog čovjeka, poslije rata je kao profesor i pisac utjecao na genaracije.“

Dževad Karahasan o Sadudinu - Sadi  rekao je: „Za Sadu nijedna osobina predmeta o kojem govori nije toliko nevažna da je se smije potpuno previdjeti, nema boje koja se od drugih boja toliko malo razlikuje da bi je se smjelo zanemariti, nama tona koji se smije prečuti. Princip Sadine 'teorije saznanja' glasio je: predmet je ono što po svim svojim osobinama i po svim elementima koji ga konstituiraju, a mi smo ga razumjeli samo onda kad smo sagledali i uzeli u obzir sve te osobine i elemente. Saznanje koje predmet prilagođava sebi malo više je nasilje nego saznanje.“

Profesorica Aida Hozić zapazila je da se Sado, ozbiljno bavio  odnosom „umjetnosti i državnosti, estetike i politike u bosanskohercegovačkom prostoru i njenom okruženju, ali i o mnogo dubljim, suštinskim pitanjima slike i reprezentacije, prostora i vremena“. „Naime, vrijedi se upitati zašto i kako je umjetnost - i to naročito vizuelna umjetnost - igrala tako značajnu ulogu u konstituciji kulturnog suvereniteta Bosne i Hercegovine (...) Svakoj tragičnoj maloj državi koja se bori za svoje mjesto u ovom okrutnom međunardnom sistemu treba jedan Sado, a ne patetične političke elite koje misle da će nasilnom krađom prostora realizovati misiju svojih naroda.“

(Priredio: Dino Bajramović)