Rusija je početkom nedjelje izvela najmasovniji napad dronovima na Ukrajinu od početka rata, što je dio intenzivne vazdušne kampanje za koju analitičari tvrde da ima malo vojnog značaja i da je usmjerena prije svega na demoralisanje civila. Prema saopštenju ukrajinskog ratnog vazduhoplovstva, Rusija je između nedjelje uveče i ponedjeljka ujutru ispalila čak 355 dronova tipa „Šahed“, uključujući i mamce, kao i devet krstarećih raketa.

U tom napadu, u gradu Žitomiru, poginulo je 13 civila, među kojima troje djece iz iste porodice. Predsjednik Ukrajine Volodimir Zelenski je nakon napada apelovao na dodatni međunarodni pritisak na Moskvu, ističući da ruski napadi postaju sve drskiji i masovniji, navodeći da je u posljednja tri dana na Ukrajinu ispaljeno oko 900 dronova i raketa.

Ukrajinski kontraudar

Uprkos intenzitetu napada, vojni analitičari smatraju da oni ne donose značajnu stratešku prednost ruskoj vojsci. Prema riječima stručnjaka, dronovi ne ciljaju vojne objekte i koriste se nasumično, bez jasnog taktičkog efekta. Glavna svrha ovakvih napada, kako ocjenjuju analitičari, jeste stvaranje straha i psihološkog pritiska na civilno stanovništvo, kako bi se Ukrajina eventualno primorala na ustupke tokom potencijalnih mirovnih pregovora. Smatra se da ovi napadi nisu koordinisani sa preciznim raketnim udarima, što dodatno ukazuje na njihovu ograničenu vojnu vrednost.

Za razliku od ruskih udara, ukrajinski napadi dronovima uglavnom su usmjereni na vojne i vojnotehničke ciljeve unutar ruske teritorije. U najnovijem razvoju situacije, Ukrajina je tokom noći sprovela jedan od svojih najsnažnijih vazdušnih napada od početka rata. Više ruskih regija pogođeno je talasom dronova, a zbog napada su svi glavni aerodromi u Moskvi bili privremeno zatvoreni, što je izazvalo haos u vazdušnom saobraćaju.

Među pogođenim ciljevima bila je i fabrika „Mikron“ u Zelenogradu, jedan od ključnih ruskih proizvođača mikroelektronike i poluprovodnika koji se koriste u vojnim sistemima poput raketa, PVO sistema i radara. Ministarstvo odbrane Rusije je saopštilo da su tokom noći presreli i uništili ukupno 296 ukrajinskih dronova, uključujući 40 usmjerenih ka Moskvi. Na društvenim mrežama već kruže snimci udara, iako se Kijev za sada zvanično nije oglasio. Napad se smatra jednom od najvećih ukrajinskih ofanziva unutar ruske teritorije, u sklopu strategije intenziviranja pritiska na vojnu infrastrukturu u dubini Rusije.

Istovremeno, predsjednik Zelenski je pozvao na održavanje samita sa američkim predsjednikom Donaldom Trumpom i ruskim liderom Vladimirom Putinom. Naglasio je da je spreman na bilo koji format — bilo da se radi o sastanku jedan na jedan, ili u troje — i poručio da bi želio da Trump uvede sankcije ruskom bankarskom i energetskom sektoru, kao odgovor na novi talas ruskih napada i odbijanje Moskve da pristane na prekid vatre.

S druge strane, Rusija je optužila Ukrajinu da povećanjem broja napada pokušava da sabotira eventualne mirovne razgovore. Ministarstvo odbrane Rusije tvrdi da su njihovi PVO sistemi uspješno presreli većinu ukrajinskih letelica, ali da se ukrajinske bespilotne letjelice sve češće koriste za napade na vojne i industrijske ciljeve duboko unutar teritorije Ruske Federacije.

Zbog učestalih napada, sve više ruskih regiona — uključujući Jaroslavsku, Vladimirski region, Ivanovo, Orel, Lipeck, Tulu i Voronjež — beleži privremene prekide mobilnog interneta, dok su aerodromi redovno zatvarani. Čak je i Moskva pretrpjela prekide u radu mobilnih mreža tokom Dana pobede 9. maja.

Raste zabrinutost

U Ukrajini raste zabrinutost da njihova protivvazdušna odbrana teško može da se nosi sa tolikim brojem letjelica. Portparol ukrajinskog ratnog vazduhoplovstva Jurij Ignat izjavio je da zemlji hitno trebaju racionalniji i jeftiniji načini za obaranje dronova, te da su isporuke zapadnog oružja ključne za dalju odbranu.

Taktike koje koristi Rusija takođe evoluiraju. Dronovi se lansiraju na različitim visinama i rutama kako bi otežali njihovo presretanje, a često se koristi više dronova na isti cilj kako bi se preopteretili sistemi PVO. Pojedini izvještaji sugerišu da novi ruski dronovi koriste naprednije sisteme navigacije, otporne na elektronsko ometanje, ali vojni stručnjaci osporavaju tvrdnje da se u ovim dronovima koristi vještačka inteligencija. I dalje se smatra da letjelice poput „Šaheda“ funkcionišu putem satelitske navigacije i da su podložne ometanju, iako je moguće da se koriste neki osnovni oblici automatizovane navigacije, poput vizuelnog upoređivanja terena sa satelitskim snimcima.

Uprkos sve sofisticiranijoj tehnologiji i intenzitetu sukoba, vojna ravnoteža ostaje nepromijenjena, a ljudski gubici i uništena infrastruktura rastu iz dana u dan.