Naša današnja priča vraća nas u 1945. godinu, kada je na današnji dan od fašističkih okupatora oslobođen glavni grad Bosne i Hercegovine.

Sve je krenulo još od sredine marta. Sarajevo je već tada bilo gotovo u potpunosti opkoljeno sa tri korpusa JA, iako je u gradu ostalo utvrđeno još 38.000 nacista, ustaša i četnika. Vojnoj operaciji oslobođenja prethodila je odluka o formiranju Operativnog štaba za oslobođenje Sarajeva, donesena 17. marta. Šest dana kasnije Štab je izdao naređenje: "Za direktan napad na Sarajevo, od snaga 5. korpusa, učestvovat će 10. divizija u cjelini i 4. divizija bez jedne brigade...".

Foto: Historijski arhiv Sarajevo

U noći sa 27. na 28. mart, ustaški zločina Maks Luburić je povješao po gradu 55 ilegalaca koji su prethodno mučeni u "Luburića vili". Nakon strašnih mučenja, koja su uključivala i peglanja, kuhanja, kidanja dijelova tijela, mnogi antifašisti i gradski ilegalci su već mrtvi bili obješeni kako bi se zastrašili građani Sarajeva.

Dana 28. marta 1945. kreće završna operacija za oslobođenje grada.

Nacisti donose odluku o povlačenju dolinom Bosne, a za njima se povlače i ustaše. Prije povlačenja željeli su uništiti što više infrastrukure, no u tome su ih spriječili ilegalci. Narodni heroj Vladimir Perić-Valter s grupom boraca čuvao je električnu centralu koju su ustaše htjeli uništiti prilikom povlačenja. Na žalost, poginuo je, i to upravo na današnji dan 1945., na dan kad je 3. korpus napokon oslobodio Sarajevo.

Dana 3. aprila 1945. u 17 sati, kroz Višegradsku kapiju, ušle su prve partizanske jedinice za oslobođenje grada Sarajeva, prva među njima i 16. muslimanska NOU brigada.

Sutradan, 6. aprila 1945. slomljen je otpor Nijemaca i pripadnika NDH i Sarajevo je oslobođeno.

U antifašističkoj borbi od 1941. do 1945. živote je dao 10.961 građanin Sarajeva. 

Jedinice JA imale su u operaciji oslobođenja Sarajeva 637 poginulih, 2.020 ranjenih i 27 nestalih boraca.

Foto: Historijski arhiv Sarajevo

Kada su borbe prestale, razdragani narod je u centru grada dočekao partizanske oslobodioce, te je nastalo narodno veselje.

(SB)