Samo nekoliko sati nakon što je Evropski parlament usvojio već duže najavljivanu Rezoluciju o Srbiji kojom se jasno postavlja crvena linija režimu Aleksandra Vučića uz najavu oštrih finansijskih rezova, što bi Beograd moglo najviše zaboljeti jer je EU i dalje najveći finansijer u Srbiji, uslijedila je vanredna sjednica u Vijeću sigurnosti UN-a, ekspresno organizirana na zahtjev Srbije a zbog tvrdnji Aleksandra Vučića da Priština provodi ”etničko čišćenje Srba na Kosovu”, koja je s naslovnih strana potpuno potisnula evropsku Rezoluciju, i dala “municiju“ beogradskom režimu i njima bliskim medijima da tvrde kako se radi o historijskom sjednici i historijskom nastupu predsjednika Srbije.

Piše: Dženana Karup Druško

Da je sve bilo pažljivo orkestrirano potvrdio je Vučićev nastup u Ujedinjenim nacijama odakle je poslao poruke koje njegovi birači žele čuti, da je Srbija slobodna, nezavisna i da ni pred kim ne saginje glavu, ali i svojim partnerima, Rusima i Kinezima, da Srbija ostaje njihov lojalni partner na Balkanu. Ruski i kineski predstavnici dali su neuvjetnu podršku Vučiću. Zapadni nisu, ali nisu ni Prištinu poštedjeli kritika (jer je bez konsultacija izbacila srpski dinar iz upotrebe), što je medijima u Srbiji bio dodatni razlog za likovanje i napade na Vladu Albina Kurtija.

Strane službe

Dok se, nakon brojnih kritika Srbiji zbog zadnjih izbora, čekala rezolucija Evropskog parlamenta, Aleksandar Vučić je “otkrio“ da je došao do spisa “koje su strane službe pripremale za svoja ministarstva u kojima je Srbija označena problematičnom zbog nepriznavanja tzv. Kosova, tolerantnosti prema predsedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku i ruskih medija“, objavili su  – ruski mediji na srpskom u Srbiji. Kao i Vučićeve tvrdnje da se “po stranim medijima, takođe, vodi velika hajka protiv Srbije“, a Zapad vodi specijalni rat protiv Srbije: “Oni to rade svi zajedno, ne bi li na različite načine rušili Srbiju“.

Lamentirajući dalje o pritiscima na srpski narod, Vučić je izjavio je kako s Dodikom ima dogovor da “nikada ne sme da se dogodi granica na Drini. Taj dogovor imamo i sa svima drugima u Srpskoj. Ne sme da se dogodi da dođe do podela između Srba kakvu smo imali između Miloševića i Karadžića“. Istakao je da je upravo zbog toga “danas nemoguće videti da iko iz zvaničnog Beograda govori išta loše o srpskim političarima u regionu, kao što su Milan Knežević, Andrija Mandić ili Milorad Dodik“, priznajući da su upravo oni glavni partneri Beograda u provođenju srpske (etničke) politike u regionu. Zadnje pritiske na Srbiju povezao je s predstojećim izborima u SAD i EU ustvrdivši da se evropskim “političkim elitama“ žuri jer će “stranke zelenih i levica dobiti manje glasova nego što su sada imali“.

S “pritiscima Zapada“, pojačano je djelovanje ruskih medija u Srbiji (koji su zabranjeni u Evropskoj uniji nakon ruske agresije na Ukrajinu), čime ustvari samo potvrđuju kritike iz Evropske unije o ruskim medijima i dezinformacija koje plasiraju (čime pomažu režimu na vlasti u Srbiji ali i jačanju ruskog uticaja). Zadnjih dana ključne teme ruskih i proruskih (režimskih) medija u Srbiji su “intervju veka“ koji je Vladimir Putin dao kontroverznom američkom novinaru i “istorijska sednica“ u Vijeću sigurnosti oko Kosova, uz kritike evropskim zastupnicima zbog rezolucije o Srbiji. Uz pojačane napade na EU i NATO, odnosno sve što Zapad radi.

“Ekskluzivno“ je za Sputnik ruski ambasador u Beogradu Aleksandar Bocan-Harčenko, i jedan od glavnih realizatora ruske politike u Srbiji i na Balkanu, govorio o Evropskom parlamentu i sjednici u Vijeću sigurnosti UN-a, ponavljajući da Srbija samo treba da sačeka rusku pobjedu “nakon čega će se sve mnogo lakše rešavati“, jer je sve povezano s “globalnim procesima i sa tim promenama“, a “formiranje sveta pod novim uslovima direktno je povezano sa pobedom Rusije u Ukrajini“. Intervju je prenio RT Balkan, a “najvažnije poruke“ i drugi mediji u Srbiji.

Orbanove manipulacije

Isti dan, dok je ruski ambasador govorio o novom svjetskom poretku u kome će Rusija imati važnu, ako ne i najvažniju ulogu, i u kome će Srbija napokon moći da realizira svoje snove uključujući i teritorijalne ekspanzije prema susjedima (valjda kao nagradu za lojalnost Rusiji), zastupnici Pokreta socijalista predali su (po drugi put) Skupštini Srbije nacrt rezolucije o pridruživanju Srbije BRICS-u u kome traže raspisivanje referenduma na kome bi se građani izjasnili da li žele da se pridruže “bloku zemalja u razvoju koji su prvobitno sačinjavale Brazil, Rusija, Indija, Kina i zatim Južna Afrika, pre ovogodišnjeg velikog proširenja“.

Podsjetimo da je Pokret socijalista osnovao Aleksandar Vulin i da je uvijek bio u koaliciji s Vučićevim “naprednjacima“, a Dodik je u decembru prošle godine Vulina imenovao za senatora Republike Srpske. Nakon podnošenja nacrta rezolucije mediji su objavili da je u julu prošle godine organizacija “Novci treći svijet“ provela istraživanje koje je pokazalo da bi 47 odsto građana podržalo BRICS, dok je njih 35 odsto za Evropsku uniju. Prvi prijedlog socijalista nije došao do rasprave zbog  raspuštanja Parlamenta zbog izbora, pa je sad ponovljen.

Prijedlog je najviše značaja dobio u ruskim medijima, uz poruke Marije Zaharove, redovne komentatorice ruske politike i glavne zvijezde u ruskim medijima u Srbiji, da su vrata BRICS-a Srbiji otvorena ako to ona želi. S druge strane Vučićev establišment, koji se tih dana bavio Evropskim parlamentom i Vijećem sigurnosti, to nije komentirao. Međutim, nekoliko dana kasnije mađarski premijer Viktor Orban alarmantno je upozorio Evropu da bi mogli “izgubiti“ Srbiju jer ona ima i druge opcije: “Moramo da završimo stari zadatak proširenja pre nego što krenemo u novo proširenje sa Ukrajinom. Ako ne integrišemo Srbiju što je pre moguće, izgubićemo je. Srbija ima i druge opcije. Upravo je sklopila sporazum o slobodnoj trgovini sa Kinom“.

Manipulirajući strahom evropskih građana od mogućih novih ratova, koje proizvode i izjave pojedinih ministara odbrane (Njemačka, UK, Finska, Švedska, Francuska), Orban vrlo svjesno povećava taj strah predlažući “rješenja“ kojima pokušava ponovo nametnuti Srbiju kao ključ rješenja za Balkan. Na šta je u jednom trenutku Zapad, čini se, bio pristao zatvarajući oči pred onim što je Vučić preko svojih satelita radio u BiH, Crnoj Gori i Kosovu, dok nisu uvidjeli da ta politika, podržana od Rusije, nosi ozbiljne rizike za evropsku sigurnost.

Uvođenjem ovakve Srbije u EU, što predlaže Orban – države koja ne poštuje ni osnove demokratije na što ukazuje posljednja Rezolucija Evropskog parlamenta, koja ima neriješenu granicu sa svim susjedima, uzrokuje političke krize u Crnoj Gori i Bosni i Hercegovini preko najbližih suradnika Beograda kojima se hvali Vučić, nije spremna ni na kakve kompromise oko Kosova osim svojih tvrdih zahtjeva po kojima je Kosovo srpsko, ne poštuje međunarodno pravo negiranjem svih presuda međunarodnih sudova o zločinima počinjenim u Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini i na Kosovu (kao i posljedica proisteklih iz tih zločina), i utočište je za ratne zločince koji su u Srbiji heroji ali i dio javnog (zvaničnog) mainstreama – bilo bi potpuno kontraproduktivno i za Evropsku uniju i za Zapadni Balkan.

Vučićeva politika

Kolika je opasnost Orban za (evropsku) sigurnosnu politiku potvrđuje vijest koju su mnogi mediji prenijeli: naime nakon nedavnog sastanka u Bruxellesu Orban je, kako su objavili, jedini političar koji je izašao pred poljoprivrednike (koji protestvuju) izražavajući “puno razumijevanje za ono što traže i zbog čega to traže“, jer je, kako je istakao, “na djelu sumrak evropske demokracije“. Nije malo onih koji su se divili Orbanovoj hrabrosti jer je govorio “pred svojim i tuđim građanima“ dok se “političke elite Evropske unije na svoj narod više ne obaziru“, uz komentare kako on nezasluženo nosi epitet populiste.

Građani Zapadnog Balkana koji su zahvaljujući ruskim medijima na srpskom svakodnevno zatrpani Putinovim porukama iz “intervjua veka“, ako već nisu imali snage i živaca pogledati kompletan razgovor (za koji su pojedini kritičari iz Kremlja ustvrdili da nije dobar koliko su ga platili, na šta je ekspresno uslijedio demantij iz Kremlja) – teško da ne mogu vidjeti velike sličnosti između Putinovih poruka i Orbanovih “rješenja“ za sigurnost Evrope.

I jedan i drugi zapadne političare okrivljuju za brojne probleme i ekonomsku krizu s kojima se suočavaju evropski građani, potpuno “zaboravljajući“ da je ključni razlog ekonomskih kriza ruska agresija na Ukrajinu, a sigurnosne krize uzrokovane su politikom Kremlja i prijetnjama koje se svakodnevno upućuju svima koji se ne slažu s onim što rade Putin i njegovi prijatelji (među najodanijim prijateljima su Orban, Vučić, Dodik).

Uz sve probleme s kojima se suočavaju u EU evropski političari, zajedno s SAD (s porastom zabrinutosti za evropsku sigurnost i moguće dalje poteze Rusije), jesu povećali pritiske na Srbiju, a nakon što je postalo jasno da su pokušaji da Beograd odvoje od jakog uticaja Kremlja ustupcima i finansijskim nagrađivanjem, propali. Nema sumnje da je Vučić propustio možda i historijsku priliku da bude lider broj jedan na Balkanu i lider broj jedan s Balkana u Bruxellesu od čega bi Srbija profitirala puno više, nego od svojih “bratskih veza“ sa Ruskom Federacijom.

Najavljene sankcije i novo zapadno izoliranje mnoge je u Srbiji podsjetilo na slično koje su preživjeli devedesetih zbog Miloševićeve zločinačke politike u osnovi koje su bile ideje uveliko slične Vučićevim – o dominaciji Srba u regionu i etnička politika po kojoj će Beograd kontrolirati Srbe u BiH, Crnoj Gori, na Kosovu i u Sjevernoj Makedoniji, pri čemu Vučić, ističe, da poštuje teritorijalni integritet BiH, ali ne priznaje, u dogovoru s Dodikom, granicu na Drini između Srba.

U ime naroda

Zbog politike koju Srbija provodi već decenijama, preko svojih odanih partnera i uz podršku Kremlja, sve zemlje Zapadnog Balkana stagniraju i nazaduju. Nacionalna politika “u ime srpskog naroda“, pokazalo se, nije ništa drugo do politika – protiv  građana a za interese oligarhija. Potvrđuje to sve veće siromaštvo građana Balkana, ali i povećanje korupcije i smanjenje ljudskih sloboda, dok se građanima nude nacionalne slobodne i narativi iz prošlosti, koji ih i vode u – prošlost. Dugo će trebati društvu u Srbiji da se oporavi, ako ikad krene tim putem. Vučićeva politika, preko satelita, Dodika, Kneževića, Mandića i sličnih, dobrim dijelom osmišljena u Kremlju, drži taocem cijeli Zapadni Balkan.

Zadnji pritisci na Srbiju, zbog kojih se žali Vučić, čini se da su dio novog rješenja za Zapadni Balkan u kome je neophodno oslabiti Vučićevog najjačeg partnera i najodanijeg ruskog pijuna – Dodika. Uz “pritiske“ na Beograd traje jaka diplomatska ofanziva da se Bosna i Hercegovina približi Evropskoj uniji, čime bi se automatski oslabio i Vučić. Nažalost, zapadni zvaničnici nemaju partnere u BiH koji bi shvatili koliko je to važno, kako za budućnost BiH tako i za sigurnost u regionu, zbog čega pristaju na “dogovore“ s Dodikom zahvaljujući kojima on i dalje vodi političku utakmicu u BiH dok kupuje vrijeme, čekajući da se geopolitičke okolnosti promjene (po Harčenkovim izjavama jasno je i čija je to pamet) kako bi Republika Srpska realizirala svoj krajnji cilj, izlazak iz BiH i pripajanje “srpskom svetu“, što je Dodik ponovio više puta.

Upravo zbog toga slušali smo oštra upozorenja pomoćnika državnog sekretara SAD-a Jamesa O' Briena i kritike Američke ambasade u Sarajevu o dogovorima iz Laktaša. No, i pored svega sarajevska trojka ostaje pri dogovorenom, uz ustupke i Dodiku i Čoviću. Dodik je već najavio nove susrete s predsjednicima Ruske Federacije, Bjelorusije, Turske, i premijerom Mađarske (koji u RS dolazi 7. marta), dok Čovića državnost BiH i njene evropske integracije zanimaju onoliko koliko može istrgovati benefita za HDZ i na državnom i na federalnom nivou, od izbora hrvatskog člana Predsjedništva, preko preuzimanja što većeg broja institucija, do dominacije hrvatskih kadrova u institucijama (u pravilu na štetu Bošnjaka).

Zbog navedenog ne zvuče umirujuće izjave lidera trojke Elemedina Konakovića o blagostanju za građane kad se BiH “širom otvore vrata EU“, niti najave o njegovom učešću na Minhenskoj sigurnosnoj konferenciju i na sigurnosnom forumu u Nju Delhi. Nesumnjivo da su ti događaji važni, ali sve dok su “na čekanju“ atlantske integracije (zbog Dodikovih zahtjeva), a evropske integracije zavise od trgovine i ustupaka, koje ministar spoljnih poslova BiH radi u ime građana BiH a na štetu Bošnjaka (koje predstavlja), jedina nada za BiH su zapadni političari koji su svjesni da jačanje Dodika i ustupci Čoviću slabe BiH i jačaju rusko-srpski uticaj u regionu koji je prijetnja miru i sigurnosti kako za Balkan tako i za Evropu.

Za ozbiljnu političku utakmicu potrebni su ozbiljni igrači. Uz nadu da profesor Vahidin Prelević nije u pravu kad kaže da je “autoritarizam Orbana i Vučića stvarni ideal relevantnog dijela trojkaških struktura. Sanjaju diktaturu dok govore da nas 'vode u Evropu'“.

S jedne strane, Vučić i Dodik s ruskom pameti, a s druge Plenković i Čović uz donedavnu (?) podršku Bruxelllesa, pokazali su se puno uspješnijima od sarajevskih političara, koje još jedino (kao i BiH) može spasiti američka pamet (uz ozbiljne pritiske na Sarajevo, i pod uvjetom da politiku SAD na Balkanu prati EU).

Odlučnom i jasnom politikom sarajevske trojke, uz punu podršku američkih i zapadnih zvaničnika svim antiruskim političarima i snagama na Zapadnom Balkanu i njihovim povezivanjem, Rusi bi se mogli nastaviti zagrijavati, ali u – Budimpešti. Sve u skladu s tradicionalnim vrijednostima na koje se Putin i Orban pozivaju, jer ne bi bilo prvi put da ruska čizma dođe u Mađarsku.