Naša današnja priča vraća vas u vrijeme Kurske bitke koja se odigrala od 5. jula i 23. augusta 1943., a vođena je između sovjetskih i njemačkih snaga tokom ljeta 1943. godine. To je najveća tenkovska bitka u povijesti ratovanja i najznačajnija saveznička pobjeda 1943. godine.

Nijemci su, slično kao i prethodne dvije godine, za ljeto na istočnom frontu planirali veliku ofanzivu koja je konačno trebala slomiti Crvenu armiju. No ovaj put su imali daleko manje resursa, pa je opseg ofenzive bio još ograničeniji.

Početkom 1943. godine Istočni front se stabilizirao. Jedina tačka fronta koja je odskakala od te stabilizacije bila je izbočina kod mjesta Kursk, gdje su Sovjetske snage držale poluizolirani džep i namjera njemačkih kopnenih snaga Wehrmachta bila je izolirati i potom razbiti taj džep istovremenim udarom sa sjevera i juga. Tako "poravnati" front bi uštedio dosta snaga Nijemcima za daljni nastavak rata. Ako bi ofanziva dobro krenula, bilo je u planu s juga obuhvatiti Moskvu i nanijeti odlučujući udarac SSSR-u. Nijemci su velike nade polagale u nove tipove tenkova kao što su Panzer VI "Tigar" i Panzer V "Pantera".

Ofenziva je planirana da započne tokom maja pod tajnim nazivom Zitadelle.

Međutim, već je od priprema plan bio osuđen na propast. Sovjetske su snage, posredstvom špijunske mreže u Švicarskoj saznale za planove. Hitler je kontinuirano odgađao akciju dok nova oružja ne budu spremna da se pridruže u ofenzivi.

Tako je njemačka ofanziva pokrenuta tek 5. jula, do kada su Sovjeti teško utvrdili to područje, pripremivši tri linije odbrane i gurnuvši u džep većinu svoje operativne rezerve.

U bici je s njemačke strane angažirano 50 divizija s ukupno oko 800.000 vojnika, 2.700 tenkova i samovoznog topništva, 10.000 topova i minobacača, uz podršku oko 2.000 aviona, a sa sovjetske Rusi su imali izvjesnu brojčanu nadmoćnost u ljudstvu i naoružanju - 20.000 topova i minobacača, 920 raketnih bacača, 3.600 tenkova, uz podršku 2.400 aviona.

Napad je krenuo istovremenim udarom sa sjevera pod zapovjedništvom Modela i juga pod zapovjedništvom von Mansteina.

Sjeverni je udar napredovao vrlo slabo, ali je na jugu uspješno probijena sovjetska odbrana.

Međutim, teški otpor, preslabe njemačke snage i česti kvarovi na novoj i neisprobanoj opremi doveli su do usporavanja ofanzive u svega 14 dana. Kod mjesta Prokhorovka, sovjetske su snage lansirale siloviti tenkovski protuudar koji je doveo do velikog sudara tenkova, vjerovatno najvećeg u povijesti. Iako je rezultat bio taktički neriješen, Sovjeti su sa svojim inferiornijim T-34 tenkovima Nijemcima uspjeli zadati gubitke koje ovi nisu bili u stanju nadoknaditi.

Nijemci su nakon toga zastali na dostignutim položajima, ali se vrlo brzo pokazalo kako su toliko iscrpljeni da više nisu u stanju zaustaviti sovjetsku protuofanzivu, koja je odmah započela, prvo na sjeveru, a mjesec dana kasnije i na jugu.

Njemačke snage nisu bile spremne za sovjetski protuudar koji je uslijedio. Nakon zaustavljanja njemačkog proboja, ruske su snage izvele uspješan i dugo pripreman protunapad i do 23. augusta Nijemci su poraženi i bačeni daleko od početnih položaja.

Do kraja 1943. godine, Sovjeti su oslobodili veliki dio Ukrajine, uključujući i Kijev početkom novembra pobjedom Crvene armije u ovoj bici, inicijativa na Istočnom frontu prešla je trajno na sovjetsku stranu.

Nijemci su imali oko 60.000 poginulih i oko 150.000 ranjenih vojnika. Stvarni ruski gubici objelodanjeni su tek 1991. godine i iznosili su oko 80.000 poginulih, uz velik broj ranjenih i nestalih.

(SB)