Formiranje brigade uslijedilo je svega nekoliko sati nakon bitke na Brčanskoj Malti, u kojoj su tuzlanski branitelji odbili napad Jugoslovenske narodne armije (JNA) i snaga tzv. Srpske republike BiH, u jednoj od ključnih odbrambenih operacija u ranim fazama rata.

Prvim komandantom brigade imenovan je Ekrem Šehović, dok su među oficirima bili i Jusuf Šećerbegović, Safet Husanović, Mirsad Fidahić, Slavko Peričević, Hajrudin Kunosić i Ivica Topalović, prenosi Fena.

Brigada je od samog početka odražavala multietničku strukturu stanovništva Tuzle i djelovala je na brojnim ratištima širom BiH – od Majevice, Brčkog, Gradačca, Teočaka i Olova, do Kladnja, Sarajeva, Ozrena i Vozuće. Kroz brigadu je tokom rata prošlo više od 6.000 boraca, od kojih je 240 poginulo, a oko 1.700 ih je ranjeno.

Brigada je odlukom Vrhovne komande Armije RBiH proglašena "slavnom".

Prva tuzlanska brigada tokom rata nije izgubila nijedan borbeni položaj te su njeni pripadnici pokazali visok patriotizam i poštivanje međunarodnog humanitarnog prava. Posebno je izražen doprinos brigade u očuvanju slobodne teritorije Tuzle i stvaranju uvjeta za prihvat prognanika iz drugih dijelova BiH.

Brigada je 16. maja 1993. godine, u jeku sukoba Armije RBiH i HVO-a na drugim ratištima, potpisala Povelju o bratimljenju sa 115. brigadom HVO-a Zrinjski - simboličan čin saradnje i jedinstva.