Crna Gora je od svih članica NATO-a najviše proruski orijentisana zemlja, pokazalo je istraživanje Instituta Globsec iz Bratislave. Kako se navodi u rezultatima, ruski narativi čija je meta bila targetiranje NATO-a, pokazali su se efikasni i opšte prihvaćeni u Crnoj Gori.

Većina građana, prema istraživanju, sklona je vjerovanju u narativ o ruskoj žrtvi među slovenskim bratstvom. Samo su sredovječni ljudi rezervisaniji u svom stavu prema Rusiji, stoji, između ostalog, u opsežnom istraživanju Globseca, političkog instituta poznatog i po godišnjem međunarodnom političkom forumu koji se u glavnom gradu Slovačke održava od 2005. godine, piše "AntenaM".

Istraživanje koje je objavljno pod naslovom “Slika Rusije: Moćni slovenski brat ili gladni medvjed pred vratima?”, čiji je autor viši istraživač Globseca Daniel Milo, obuhvatilo je devet država Istočne i Jugoistočne Evrope u kojima se intenzivno osjeća ruski utjecaj: Srbiju, Crnu Goru, Sjevernu Makedoniju, Bugarsku, Rumuniju, Mađarsku, Slovačku, Češku Republiku, Slovačku i Poljsku.

Poljska je, ujedno, i jedina država obuhvaćena istraživanjem čiji građani imaju izrazito nizak stepen povjeranja i pozitivnog gledanja na ruski utjecaj i politiku. Skeptična prema Rusiji djelimično je i Rumunija. U svim ostalima, uključujući i spomenute članice EU, uočljiv je rast vjerovanja u ruske narative, u koje, kada je riječ o povjerenju, prednjači Srbija, pa poslije nje odmah Crna Gora, sa procentima od 50 i više posto pozitivnih odgovora u korist Rusije na anketna pitanja.

Za 38 posto građana Crne Gore Rusija je najvažniji strateški partner. Više od građana Crne Gore u to vjeruju Bugari, 41 posto, Slovaci 42 procenta, a najviše Srbi sa 59 odsto.

Od Rusije se najviše plaše Poljaci 68 posto, potom Česi 43 i Rumuni sa 30 posto. Čak 65 posto građana Crne Gore ne vjeruje u prijetnju od Rusije, koje se najmanje plaše Srbi čak 91 odsto.

Da je Rusija žrtva NATO provokacija, vjeruje 71 posto grđana Srbije i 60 procenata Crne Gore, kao i 56 posto Slovaka. Gotovo identičan je procent i onih kojih vjeruju da Zapad nepravdeno optužuje Rusiju za agresivno ponašanje.

Pitanja u istraživanju su podijeljna u šest kategorija. Kada je riječ o odnosu Istok – Zapad, istraživanje je generalno pokazalo da i pred rastućih blagonaklonih odnosa prema Rusiji većina građana navedenih država ne inklinira ka istoku, ali ni prema zapadu, što, kako objašnjava autor, i nije neobično imajući u vidu historiju tih prostora.

Više od 50 procenata građana Srbije, Sjeverne Makednije, Crne Gore, Bugarske i Slovačke vjeruje da Rusija ima najveću vojnu silu na svijetu – jaču od Zapada i SAD-a, a postotak je visok i u Češkoj - čak 47 posto.

U Rusiju kao glavnu antifašističku pobjednicu u Drugom svjetskom ratu, koja i danas, kako vjeruju, nastavlja da predvodi borbu protiv fašizma, vjeruje 70 posto građana Srbije, 60 Crne Gore, 58 Bugarske, 51 posto Slovačke, 48 Sjeverne Makedonije, 42 procenta Češke Republike …

Prema rezultatima istraživanja, ove su države podijeljene u tri grupe:

Oni koji “grle medvjeda” (Rusiju) :

1. Srbija – najviše proruska država u istraživanju, koju više od 50 posto građana smatra najavžnijim strateškim partnerom i koji vjeruju u sve ruske narative.

2. Bugarska -gdje četri od deset Bugara Rusiju vide kao važnog strateškog partnera i gdje skoro polovina populacije takođe vjeruje u ruski narativ o žrtvi kao i gdje su najstariji građani i oni sa univerzitetskim obrazovanjem najaviše proruski nastrojeni.

3. Crna Gora – kao najviše proruski orjentisana članica NATO-a. Ruski narativi čija je meta bila tragetiranje NATO-a pokazali su se efikasni i opšte prihvaćeni u Crnoj Gori. Najrezervisaniji prema Rusiji su sredovječni građani.

4. Slovačka – gdje se bilježi značajno pisustvo proruskih stavova – ova se zemlja smatra za jednu od najvatrenijih članica NATO-a i EU koja na Rusiju gleda kao na strateškog partnera, a na Alijansu kao na agresora. Ovo je zemlja u kojoj većina vjeruje u ruski narativ žrtve, a slovensko bratsvo igra značajnu ulogu.

Drugu grupu čine zemlje kvalifikovane kao –“hranioci medvjeda” :

1. Republika Češka – čije je stanovništvo na oprezu kada je rijč o odnosu prema Rusiji, oni imaju drugu najveću percepciju Rusije kao prijetnje u regionu. Jedan od pet ispitanika vidi Rusiju i kao strateškog partnera, mada sve više ljudi vjeruje da je Rusija odgovorna za provciranje NATO-a a ne obratno. Sa druge strane, sve više građana Česke smatra Rusiju superiornijom vojnom silom od Sjedinjenih Američkih Država (SAD).

2. Mađarska - Rusija se doživljava kao strateška partner i žrtva provokacija NATO-a od strane jedne trećine populacije. Tri četvrtine grđana smatra da bi zemlja trebala dalje razvitijati svoje odnose sa Rusijom. Ruski narativ o slovenskoj žrtvi je prihvatilo četiri od deset osoba, a pet od deset među njima smatra da treba podržati bliskije veze s Rusijom -čak 74 posto. Mlađa generacija je mnogo prijateljskije raspoložena prema Rusiji dok je najstariji generacija najdistanciranija.

3. Sjeverana Makedonija - gdje građani imaju veoma nisku percepciju da Rusija predstavlja prijetnju. Nakon Srbije, Sjeverna Makedonija najviše vjeruje da je Rusija najača svjetska super-sila, dok dvije trećine populacije gaji osjećaje povezanosti sa Rusijom preko slovenskog bratstva. Jedna trećina građana vjeruje da je NATO odgovoran za proviciranje Rusije kao i da Zapad nepravedno optužuje Rusiju za razna djela.

Treću grupu prema ovom istraživanju čine “skeptici prema medvjedu”:

1. Poljska - gdje sedam od dest Poljaka na Rusiju gleda kao na prijetnju. Strateško partnerstvo s Rusijom i bilo kakvi osjećaji prema istočnoj orijentaciji zanemarivi su. Dvije trećine smatra ruske akcije provokacijama protiv NATO-a, a osam od deset smatra da se Rusija generalno agresivno odnosi prema svojim susjedima. Najveći postotak u regiji - trećina Poljaka vjeruje da Rusija ima najjaču vojnu silu i odnose sa Rusijom povezuje sa slovenskim bratstvom.

2. Rumunija - više ljudi na Rusiju gleda kao na prijetnju, nego ne. Smatraju da su Rusija i NATO podjednako odgovorni za provokacije. Nešto više ljudi vjeruje da se Rusija agresivno ponaša prema svojim susjedima, nego što smatraju da "Zapad nepravedno optužuje Rusiju", dok većina armiju SAD-a prepoznaje kao superiornu, ali i šest od deset Rumuna vjeruje da Rusija ima najnapredniju vojnu silu. Većina Rumuna vjeruje u da treba gajiti odnose sa Rusijom.

Istraživanje u ovih devet država istočne Evrope i Zapadnog Balkana na stratifikovanom uzorcima obavljeno je u septembru i oktobru 2020.

A glavni zaključci su da nema jedinstvene slike o Rusiji, da su neka od društava u ovim zemljama sklona da prihvate ruske narative, što ih potom dodatno osnažuje, da više od polovine, čak 56 posto građana ovih zemlja ne osjećaju prijetnju od Rusije, da širom regiona obuhvaćenog ispitivanjem 30 posto ljudi smatra Rusiju strateškim partnerom. Čak 45 posto populacije u ovom reginu vjeruje da NATO provocira Rusiju time što ju je okružio, da se čak i u državama rezervisanim prema Rusiji na njihovu vojnu silu gleda kao superiornu, da ruski narativi imaju uticaja na formiranje opšte slike.

Na Rusiju se još ne gleda kao na stvarnu altenativu Zapadu, već kao na žrtvu zapadnih mahinacija. Kada je riječ o proruskim grupama i pristalicama, glavni zaključak je da nema univerzalnog profila pro-Kremlj grupa, već da različite grupe u različitim zemljama pokazuju različit nivo prihvatanja proruskih narativa.