Naša današnja priča vodi vas na Kosovo polje, u vrijeme krvave bitke na Vidovdan 1389. godine.

U Srbiji se mnogi porazi slave kao pobjede, a upravo je kosovski mit jedan od ključnih srpskih političkih mitova, koji čini osnovu srpskog nacionalnog identiteta i jezgru srpskog nacionalizma. Kosovski mit je stoljećima nadahnjivao brojne umjetnike, pjesnike i mislioce, i predstavlja bitan dio srpske kulturne baštine. Naročito ga njeguje Srpska pravoslavna crkva.

Kosovski mit predstavlja jednu od glavnih prepreka prijateljskim odnosima Srba i Albanaca i ugrađen je u same temelje srpsko-albanskog sukoba.

Nastanak kosovskog mita vezan je za srpske epske narodne pjesme kosovskog i pokosovskog ciklusa koje opjevavaju kosovski boj između Srba i Turaka 15. juna 1389. Nakon ove bitke, moć srednjovjekovne Srbije je naglo počela opadati i ona je uskoro potpala pod tursku vlast. Kroz hronike, zapise i usmenu tradiciju legenda o Kosovu je postepeno evoluirala i s vremenom u velikoj mjeri premašila značaj bitke i njezine posljedice. Tokom stoljeća, Kosovo je postalo sinonim za propast srpske države.

Zanimljivo je kako je do polovice 19. stoljeća Vidovdan bio gotovo nepoznat praznik u Srbiji.

Vidovdan nije postojao u službenom crkvenom kalendaru, a 15. juni (odnosno 28. juni po gregorijanskom kalendaru) bio je posvećen Amosu iz Starog zavjeta. Tokom 19. stoljeća su započete nacionalno-vjerske proslave Vidovdana u sklopu kosovskog mita i potenciranje kulta "svetog cara Lazara". Poslije Kumanovske bitke 1912., koja je proglašena za osvetu Kosova, Vidovdan se našao napisan crvenim slovima u kalendaru Kraljevine Srbije kao jedan od devet službenih državnih praznika. Kosovski mit je tako iz konteksta narodnih pjevača postao dio službene državne ideološke konstrukcije.

ŠTA SE STVARNO DOGODILO

Bitka se odigrala 15. juna 1389., na Vidovdan. U osmanskoj vojsci je sultan Murat I upravljao centralnim dijelom vojske dok su krilima upravljali njegovi sinovi Jakub i Bajazid. Tok bitke i danas je poprilično nejasan; prema jedinim izvorima, kršćani su odnijeli pobjedu; međutim zna da su Srbi ubrzo nakon bitke plaćali sultanu danak, iz čega se da zaključiti da je posrijedi u najboljem slučaju Pirova pobjeda. U bici je poginuo turski sultan Murat I, a legenda kaže da ga je ubio srpski junak Miloš Obilić.

Također, u bici je poginuo srpski knez i vladar velikog dijela Srbije Lazar Hrebljanović: Njegova udovica Milica i malodobni sin Stefan su ubrzo nakon bitke sklopili mir s Turcima, priznajući vrhovnu vlast sultana i obavezavši se na plaćanje danka; njihove vojne jedinice su se borile na turskoj strani protiv kršćana u bitkama na Rovinama (1395.) i kod Nikopolja (1396.) te u bici sa Mongolima kod Ankare ("Angore"; 1402. g).

Dakle, ne samo da su se nakon bitke Srbi našli pod vlašću Turaka nego su se nedugo nakon krvave bitke na Kosovu polju srpski junaci borili na strani Turaka.

No, taj je podatak, baš kao i drugi mitovi, poput onoga o srpskom junaku Marku Kraljeviću, godinama prešućivan od vlasti.

Marko Kraljević je, zapravo, bio turski vazal i poginuo je od srpske sablje borivši se na strani Turaka, a mitomanija godinama služi za obmanjivanje javnosti, a u službi potpirivanja nacionalne i vjerske mržnje, ratova i brutalnih zločina kojima svjedočimo i u današnjim danima.

(SB)