Naša današnja priča vraća vas u 1999. godinu, u vrijeme ulaska NATO snaga na teritoriju Kosova.

Srpska vojska je tokom 1998. i 1999. počela sa masovnim protjerivanjem Albanaca: tri sedmice nakon pokretanja NATO akcije, registrirano je 525.787 izbjeglica s Kosova. Mjesec dana kasnije, taj je broj porastao na 781.618 izbjeglica.

Na vrhuncu sukoba, bilo je registrirano 862.979 albanskih izbjeglica protjeranih sa tog područja, što je oko 43 posto ukupnog stanovništva Kosova. Oko 440.000 od njih je pobjeglo u Albaniju, a oko 300.000 u Makedoniju. Iako su vlasti u Beogradu pokušavale prikazati da su progoni rezultat NATO-ve kampanje, izbjeglice su redovno javljale da ih je protjerala srpska vojska i policija.

Prijavljeni su mnogi slučajevi silovanja albanskih žena. "Human Rights Watch" zabilježio je 96 slučaja spolnog napastvovanja od srpskih vojnika, među njima šest slučajeva žena koje su ubijene nakon silovanja. Bilo je i slučajeva prijavljenih grupnih silovanja. Uz sve to, ni JNA ni srpsko Ministarstvo unutrašnjih poslova nisu napravili nikakav pokušaj istraživanja ili kažnjavanja takvih slučajeva.

Prema iskazima, srpska vojska sistematski je prevozila leševe Albanaca u rudarski kompleks Trepča kraj Mitrovice, gdje ih je palila. Prema izvještajima zaštićenih svjedoka, između 1.200 i 1.500 leševa je tako uništeno u Trepči. U maju 2001. srbijanska vlada je objavila da je kamion pun, sa 86 leševa Albanaca, bačen u Dunav u Srbiji tokom rata na Kosovu.

Između marta i juna 1999., srpski vojnici su uništili hiljade albanskih domova diljem Kosova uz pomoć topništva, buldožera, eksploziva i paljenja. Zabilježeno je i uništavanje džamija. Također je zabilježeno pljačkanje imovine. U nekim slučajevima, pogotovo onima koja su imala bliske veze s OVK, cijela sela su uništena. Gradovi Peć i Glogovac su teško oštećeni. Prema anketi UNHCR-a, koja je obuhvatila 285 kosovska sela, 9.809 od ukupno 35.185 domova (28 posto) je potpuno uništeno.

Tokom rata, srpske snage su namjerno otrovale bunare, a time i izvore pitke vode. U bunare su bacali hemikalije, mrtve životinje, pa čak i ljudske leševe. Prema Međunarodnom odboru Crvenog križa, od 20.000 bunara na Kosovu, pola ih je otrovano.

Prema izvještajima HRW-a, najviše pljački događalo se u selu Belanica (Suva Reka). Srpska policija i paravojne jedinice ušle su 31. marta 1999. u selo, okupile stanovnike te od njih zahtijevale novac pod prijetnjom da će im ubiti djecu. Desetine Albanaca su ubijene na taj način. Bilo je i slučajeva kada su militanti provaljivali u stan i zahtijevali novac od ukućana.

Između marta i juna 1999., srpske sigurnosne snage su hapsile Albance i tjerale ih na kopanje rovova, bunkera i drugih teških fizičkih poslova, što HRW karakterizira kao prisilni rad. Tokom NATO intervencije, srpske snage sigurnosti prisiljavale su albanske civile da budu u njihovoj blizini ili između srpskih položaja, koristeći ih kao ljudski štit, što je zabranjeno prema članu 28 Četvrtom ženevskom konvencijom.

Svjedok iz Mališeva je izjavio da je bio u grupi od 500 civila koji su zadržani u blizini albanske granice kada su srpske snage napadale OVK lokacije.

Srpske snage su, također, postavile 50.000 mina po Kosovu, uz granicu s Albanijom i Makedonijom. Procjene ukupnog broja mrtvih sežu od 10.000 do 15.000 mrtvih.

Fond za humanitarno pravo (FHP) napravio je dosad najopsežniju i najprecizniju studiju o tom sukobu te je evidentirao sveukupno 13.472 žrtve na području Kosova od januara 1998. do decemnbra 2000.

Kasnijim istraživanjima dobili su brojku od 13.421 žrtve rata na području Kosova, od kojih su 10.533 Albanci (78 posto), 2.238 Srbi (17%), 126 Romi (1%), 100 Bošnjaci (1%) te 424 ostali.

(SB)