Piše: Đuro KOZAR (Oslobođenje)

General Milenko Živanović bio je komandant Drinskog korpusa Vojske Republike Srpske od 1. novembra 1992. do 12. jula 1995. godine, a onda je penzioniran u Vojsci Jugoslavije, otišao da živi u Valjevo, vjerujući da neće biti kažnjen za ratne zločine koje je korpus, po njegovim naređenjima, počinio u sjeveroistočnom dijelu Bosne. Bjekstvo u Srbiju mu se isplatilo, jer u susjednoj državi ne samo što ne priznaju genocid u Srebrenici nego ne žele ni osuditi one koji su ga izvršili. Tako je sutkinja Višeg suda u Beogradu Mirjana Ilić ovih dana donijela presudu kojom je Živanović oslobođen optužbe za ratni zločin, jer je, prema njenom obrazloženju, on samo naređivao borbene zadatke potčinjenim jedinicama, a nije nalagao progon i mučenje civilnog stanovništva u periodu 1992-1995. godina. Pomenuta sutkinja pokazala je u ovom postupku svoje veliko neznanje i ispoljila krajnje subjektivni odnos prema ratu u Bosni i Hercegovini i zločinačkom djelovanju Drinskog korpusa VRS-a. Doduše, kad je, na više lokacija, izvršen masovni genocid nad Bošnjacima iz Srebrenice, na čelu korpusa više nije bio Živanović, nego general Radislav Krstić (služi kaznu od 35 godina zatvora), ali to ne umanjuje njegovu kaznenu odgovornost.

U proljeće 1992. jedinice Novosadskog korpusa JNA, čiji je komandant bio general Andrija Biorčević, okupirale su Vlasenicu i okolinu i pružile logistiku za formiranje Drinskog kropusa, jednog od sedam u Vojsci RS-a. Drinski je imao u 10 brigada i nekoliko samostalnih bataljona oko 18.000 vojnika i pokrivao područje Birča, srednjeg Podrinja, Romanijskog platoa i Nišićke visoravni. Komanda mu je bila u Vlasenici i u toj općini izvršeni su teški ratni zločini, budući da su lokalni lideri imali odriješene ruke u progonu bošnjačkog stanovništva, a korpus je pomogao u hapšenjima i uređenju konclogora Sušica, u kojem je bilo zatočeno oko 8.000 Bošnjaka, od čega ih je više od 1.600 ubijeno. Zbog zločina u ovom logoru njegov komandant Dragan Nikolić, zvani Jenki, u Haškom tribunalu osuđen je na kaznu zatvora od 20 godina, a kad je izašao, ubrzo je i umro, u Sudu BiH su kažnjeni Predrag Bastah (22 godine zatvora) i Goran Višković (18 godina zatvora), dok je, zbog zločina u Vlasenici, u Sudu BiH u toku suđenje Radenku Staniću, Miroslavu Kraljeviću i Goranu Gariću.

Više beogradsko tužilaštvo optužilo je Živanovića za ratni zločin protiv civilnog stanovništva, a ne za genocid, jer se to navodno ne može dokazati, te je u završnoj riječi tražilo da mu se izrekne kazna od pet godina zatvora, što je zakonski minimum. Pomenutom tužilaštvu dostavljeni su svi dokazi koji su u BiH prikupljeni protiv Živanovića, no oni to nisu prihvatili. Inače, optužnica Tužilaštva BiH iz decembra 2021. tereti Živanovića da je, u više navrata, izvršio blokiranje zaštićene zone Srebrenica, sprečavao snabdijevanje, kao i naredio artiljerijske napade na civilno stanovništvo i ciljeve na području koje je bilo pod zaštitom UN-a, kako bi se stvorili nepodnošljivi životni uvjeti i civilno stanovništvo prisililo da napusti svoje domove i imovinu. Tereti ga i da je vršio mobilizaciju vozila s ciljem prisilnog progona civilnog stanovništva sa područja Srebrenice, kao i transporta zarobljenih muškaraca i dječaka koji su prisilno odvojeni radi zarobljavanja i ubijanja.

Ko je zapravo Milenko Živanović? Rođen je 1946. u Ratkovićima kod Srebrenice, a u JNA je bio od 1970, kad je završio Vojnu akademiju (smjer artiljerija) i dobio čin potporučnika, a kao oficir službovao je u garnizonima u Puli, Karlovcu, Zadru, Benkovcu, Sarajevu i Valjevu. Duže vrijeme je bio nastavnik u Artiljerijskom školskom centru JNA u Zadru. Tada je u tom centru kao kapetan bio i Mirsad Ćatić Čuperak, koji mi je ispričao da je Živanović u JNA bio prikriveni nacionalista i karijerista čiji je cilj bio da u VRS-u dobije generalski čin. U Vojsku RS-a prešao je u činu pukovnika znajući da će mu kao komandantu Drinskog korpusa iz tadašnjeg 30. kadrovskog centra Vojske Jugoslavije stići unapređenje. Ovaj centar osnovao je Generalštab VJ da bi se prikrila isplata plaća i reguliranje službe velikog broja oficira koji su iz JNA prešli u Vojsku RS-a, kao i velikog broja oficira koji su u tu vojsku prekomandovani iz VJ.

General Živanović je oslobođen u Srbiji, ali to ne znači da je s njegovim procesuiranjem gotovo, jer je optužnica protiv njega u Bosni i Hercegovini na snazi.