Ruski kosmonaut Oleg Kononenko, koji je išao na Međunarodnu svemirsku stanicu pet puta kao inženjer leta izjavio je da se ulažu napori da se ruski dio Međunarodne svemirske stanice transformiše u samoodrživ ekosistem sposoban da proizvede sve što je potrebno za život, i da se na njemu između ostalog prave svemirski jogurt i uzgaja salata.

Prema njegovim riječima, ruski naučnici su u okviru eksperimenta Probiovit proizveli "svemirski jogurt", čija je svrha zaštita imunog sistema astronauta, i održavanje zdravom njihove crijevne mikroflore probioticima, što je od ključne važnosti tokom boravka u svemiru, prenosi danas TASS.

Eksperiment je obuhvatao biološke objekte različite složenosti - od bakterija i kvasca do biljnih i životinjskih ćelija, a specijalni kontejneri koji sadrže rekombinantne mikrobne sojeve sposobne da proizvode supstance korisne za ljude dopremljeni su na Međunarodnu svemirsku stanicu.

Kulture su zatim držane u orbiti od nekoliko dana do šest mjeseci pod stalnim izlaganjem zračenju i bestežinskom stanju, da bi zatim sjeme bilo pretvoreno u liofilizovane porozne probiotske tablete, a hranljiva podloga je takođe liofilizovana i mljevena u homogeni suvi prah, dok su obje komponente pomiješane u optimalnim razmjerama u suvu dvokomponentnu smješu.

U suvu smješu koja je napravljena na Zemlji u orbiti je zatim dodata voda, posuda je stavljena u termostat, i nakon nekoliko sati kultivacije proizveden je fermentisani probiotski proizvod.

Po povratku na Zemlju, uzorci ovog proizvoda su testirani u laboratorijama a naučnici su, nakon upoređivanja sa kontrolnim uzorcima pripremljenim na Zemlji, utvrdili da je proizvod proizveden na Međunarodnoj svemirskoj stanici zadržao sva ključna probiotska svojstva.

U cilju proizvodnje salate u svemiru, ruski naučnici su stvorili jedinstveni svemirski staklenik "Lada", koji predstavlja visokotehnološki, računarski kontrolisan kompleks koji automatski reguliše osvjetljenje, snabdijevanje korjena vodom i hranljivim materijama, vlažnost i sastav vazduha.

Raznovrsne biljke su uspješno rasle, cvjetale i proizvodile usjeve u stakleniku "Lada" na Međunarodnoj svemirskoj stanici - zelena salata mizuna, patuljasti paradajz, rotkvica, pšenica i ječam, i patuljasti crveni i bijeli grašak.

Eksperiment je potvrdio sposobnost modernih staklenika da podrže biljni život u svemiru tokom mnogih generacija, kao i da pod pravim uslovima - čist vazduh, voda i svjetlost, gravitacija nije kritičan faktor za rast i razvoj mnogih biljnih vrsta.

U još jednom eksperimentu, ruski naučnici su pokušali da utvrde kako u uslovima bez gravitacije rastu biljke, što je pokazalo da se listovi biljke orjentišu ka vazduhu, a korijen ka vodi, ali da je svjetlost ostala ključni faktor, jer su biljke aktivno posezale ka izvoru svjetlosti.

Zaključeno je da biljke imaju složen sistem "donošenja odluka" za orijentaciju u prostoru, gdje je gravitacija samo jedan faktor, i to ne uvijek glavni.

Ovi eksperimenti predstavljaju sveobuhvatni program za transformaciju svemirske stanice iz "skladišta" u "fabriku", odnosno u samoodrživ ekosistem sposoban da proizvede sve što je potrebno za život.